Met Andor is Star Wars eindelijk (weer) subtiel
Als je ‘Star Wars’ zegt, schiet het woord ‘ingetogen’ je niet per se te binnen. Af en toe kent de franchise wel een vleugje subtiliteit, maar in Andor is subtiliteit het hoofdingrediënt. Dat gaat sommige mensen vervreemden, maar Tijn is ervan aan het smullen.
Als je al wat langer op PU.nl rondhangt, is het je misschien niet ontgaan dat ik wel lekker ga op Star Wars. Of het nu gaat om vermaak op blockbusterniveau, om controversiële doch ondergewaardeerde films of om de generatiekloof in de fanbase: er is ondanks de kwakkelende kwaliteit geen aspect dat niet op z’n minst interessant is om over na te denken.
Ook aan Andor heb ik al wat woorden vuilgemaakt - het eerste seizoen bood de eerste echte volwassen Star Wars-content in tijden. Ook het tweede seizoen is tot nu toe weer van uitmuntende kwaliteit, maar het tekent ook een belangrijke stap voor Disney: het is een blijk van vertrouwen in het publiek en de maker.
Modderige jungles en schone steden
In dit tweede en tegelijk laatste seizoen van Andor volgen we wederom een stel sleutelfiguren in het verzet tegen het keizerrijk. Zo proberen Mon Mothma en Luthen Rael, in hun kringen vol rijkelui, het verzet financieel in leven te houden. Tegelijkertijd zitten Cassian Andor en zijn collega’s in de modder ondergedoken, terwijl ze hun levens riskeren in de chaos van verzetsmissies.
Ook binnen het keizerrijk krijgen we dingen mee: de keizerlijke agent Syril en zijn partner Dedra zijn op een hele andere manier bij de dictatuur betrokken. Ze zijn geen tegenstanders van het keizerrijk, maar desalniettemin worstelen ze met de achterdochtige structuur van de politiestaat, waar ze je bij twijfel maar gewoon afmaken en vrijheid een illusie is.
Het is een lekker contrast: enerzijds probeert Cassian Andor zich in een guerrillastrijd in de jungle in leven te houden, waarbij het verzet zó guerrilla is, dat het z’n eigen grootste tegenstander wordt. Anderzijds probeert Dedra om te gaan met de schoonmoeder van Syril, terwijl ze op haar werk bij grootse, geheime plannen wordt betrokken.
Sub-sub-subtext
Zowel in de modder als in de schone steden is het idee hetzelfde: de twee partijen ondermijnen in feite zichzelf. Het verzet vanwege het gebrek aan organisatie, het keizerrijk juist door een overdaad aan organisatie.
De serie lijkt redelijk rechttoe rechtaan, maar komt pas echt tot leven in de diepere lagen. Waarom zien we eigenlijk die verhaallijn met die schoonmoeder? Ik zou de serie onrecht aandoen als ik het volledig uit zou leggen, maar om een idee te geven: het lijkt vooral wat te zeggen over de ijzige Dedra en hoe haar persoonlijke relaties net zo strategisch zijn als die op haar werk.
Dit gebrek aan uitleg zie je ook in de verhaallijn rondom Luthen en Mon Mothma: de dubbelzinnige gesprekken zijn soms akelig ambigue. Wat betekent die dansscène op het eind van de derde aflevering? Ik heb wel een idee, en jij waarschijnlijk ook. Misschien zijn onze lezingen van die scène compleet anders, maar is dat juist niet mooi?
Telefoons weg
Dit betekent ook dat Andor half kijkgedrag keihard afstraft. Als je niet oplet, mis je complete onthullingen - misschien heb je niet eens door dat er een personage wordt afgemaakt, omdat het slechts wordt geïmpliceerd. Als je Andor kijkt met je telefoon in je klauwen, kun je net zo goed niet kijken. Niet alleen omdat je dan een hoop prachtige plaatjes mist, maar óók omdat er complete verhaallijnen langs je heen gaan.
Star Wars is voor het eerst in tijden echt menselijk, met personages die onmogelijke keuzes moeten maken en wiens levens worden verwoest door het keizerrijk. Het gebrek aan personages met een superheldencomplex waait als een frisse wind door de franchise. Zelfs degenen waarvan je weet dat ze het overleven, krijgen met verschrikkelijke dingen te maken.
Voor het eerst in tijden is Star Wars ook daadwerkelijk maatschappelijk relevant. De franchise staat bekend om het bieden van escapisme, maar in een gegronde serie als Andor heerst er bij het overdreven duivelse keizerrijk opeens een sfeer die angstaanjagend dichtbij de werkelijk ligt.
Een film per week
Er verschijnen van Andor drie afleveringen per week, en de nieuwe strategie van Disney werkt als een tierelier. Dit deden ze ook al met Your Friendly Neighborhood Spider-Man, waarbij het ook al lekker werkte: je moet het niet langer doen met één aflevering per week, maar een complete arc.
Die arcs beslaan drie afleveringen, waardoor je niet langer na een halfuurtje met blauwe ballen op de bank zit. Disney Plus-series waren daarbij altijd extra vervelend, omdat er zo’n zeven minuten aan credits bij de runtime wordt opgeteld. Een Mandalorian-aflevering van 37 minuten is na een klein halfuurtje al klaar, terwijl jij je hebt ingesteld op een flink avontuur.
Het uitbrengen van drie afleveringen per keer past beter bij de spanningsboog van Andor, omdat je tijdens de derde aflevering nog haarscherp hebt wat er in aflevering één gebeurde. Daardoor komen de subtiliteiten en parallellen veel beter tot hun recht.
Het duurt nog maar drie weken tot we weten of Tony Gilroy de spreekwoordelijke TIE-fighter goed weet te landen - dat vond Cassian Andor zelf nog wat lastig. Op dit moment heb ik het volledige vertrouwen in Tony Gilroy en zijn team. Dat had Disney kennelijk ook, want ze hebben hem op het tweede seizoen geen énkele aantekening voor verbetering gegeven. En zo hoort het - dat is een niveau van artistieke vrijheid waar ze in de Empire alleen maar van kunnen dromen!
Nieuwe afleveringen van Andor verschijnen iedere woensdag op Disney Plus.
