De beste mindfuck-films

De mindfuck-film is een term die gebruikt wordt bij films die plotwendingen of gebeurtenissen bevatten die je enorm verwarren, omverblazen of nieuwe inzichten geven. Sommige films zijn zó vaag dat ze één grote trip zijn, andere films blazen je aan het einde omver met een plotwending die je niet aan zag komen. Natuurlijk zijn er diverse films die algemeen bekend staan om hun bizarre twist of verhaal, en andere films in dit lijstje kende je misschien nog niet. Hoe dan ook kun je met deze films jezelf lekker van je sokken blazen.

Mulholland Drive

Regisseur David Lynch staat bekend om zijn bizarre films waarin echt de meest random dingen lijken te gebeuren. Toch heeft het vaak wel een achterliggende reden, al is die soms alleen maar bekend in het warrige hoofd van Lynch zelf. Met films als Eraserhead en series als Twin Peaks (gaat dat zien!) moge het duidelijk zijn: Lynch is de koning van de cult. Mulholland Drive is wat ons betreft een van de beste films van de man, mede omdat het plot ergens nog enigszins logica bevat, maar ook hier is het heel gemakkelijk om de draad kwijt te raken. Plus Naomi Watts en Justin Theroux in actie zien, is natuurlijk nooit een straf.

Melancholia

Ook Lars von Trier is een regisseur van notoir vage films. Melancholia is een van zijn meest toegankelijke meesterwerken, maar alles behalve doorsnee: de eerste helft is een interessante character study die zich afspeelt tijdens een trouwreceptie die volledig uit de hand loopt, terwijl de tweede helft heerlijk dreigend aanvoelt. De mensheid ontdekt namelijk een voorheen onbekende planeet die de aarde nipt gaat passeren, en dat heeft op sommige mensen een behoorlijk intense uitwerking. Vooral het laatste gedeelte zorgt voor een broeierige zit die je nog lang bij gaat blijven.

Enter the Void

In deze supertrippy film van regisseur Gaspar Noé zien we alles door de ogen van het hoofdpersonage, die al zeer snel het loodje legt. Doodgaan wordt door sommigen namelijk vergeleken met een DMT-trip, en dat lijkt de film dan ook uit te beelden. Wat volgt is een paar uur aan intens weverige beelden. Dat het verder eigenlijk niet zo'n heel boeiend plot heeft, maakt dan ook helemaal niets uit: deze film is een ervaring op zich. 

Eternal Sunshine of the Spotless Mind

Eternal Sunshine is een cliché keuze om in een dergelijke lijst te plaatsen, maar de film heeft het volkomen verdiend. Het is niet voor niets een cliché natuurlijk! Jim Carrey wil zijn ex (Kate Winslet) vergeten en laat daarom alle elementen die hem aan zijn ex doen denken uit zijn geheugen wissen. Terwijl hij bewusteloos is en het wisproces aan de gang is, zien we zijn gedachten en dromen en ervaren we hoe hij probeert vast te houden aan de herinneringen aan zijn ex. Het leveren prachtige beelden op van regisseur Michel Gondry, die op voorhand jarenlang heeft kunnen oefenen met videoclips voor bands en artiesten. Eén tip: kijk de film niet terwijl je in een relatie zit die uit elkaar aan het vallen is. Het gaat je gegarandeerd breken.

Sunshine

Danny Boyle is een heerlijke regisseur. Met zijn films maakt hij creërt hij regelmatig een geweldige mix tussen prachtige beelden en een hemelse soundtrack. Denk maar aan films als Trainspotting, 127 Hours en The Beach. Sunshine is wellicht zijn meest trippy film, al is het in de basis gewoon een (erg sterke) science fiction-film. Een groep wetenschappers reist richting de zon om met een gigantische bom de ster een schop onder de kont te geven, aangezien hij in sterkte afneemt en we op aarde aardig aan het bevriezen zijn. De film neemt in het slotstuk echter een bizarre wending, met een prachtige slotscène als resultaat.

Fight Club

Als we Eternal Sunshine al een cliché noemen als het aankomt op mindfuck-films, dan is Fight Club natuurlijk de overtreffende trap. De film deed bij release in 1999 niet zoveel, maar is in de jaren daarop gigantisch in populariteit en aanzien gegroeid. Tegenwoordig wordt deze uitstekende film van David Fincher (Gone Girl, Seven, The Social Network) vaak onterecht afgerekend op de zogenaamde boodschap die het draagt: dat totale anarchie het enige tegengif is tegen de gevangenis die onze hedendaagse maatschappij omvat. Dit is een misvatting, want de film zelf maakt uiteindelijk zelf ook korte metten met deze filosofie. Daarbij moet de hopeloosheid van het hoofdpersonage haast iedere dertiger van deze tijd wel kunnen aanspreken. Hoe dan ook is Fight Club twintig jaar na release nog altijd intens stijlvol, cool, humoristisch en prachtig geschoten, met uitstekend acteerwerk van Edward Norton, Brad Pitt en Helena Bonham Carter. De mindfuck zit richting het einde van de film, maar het hoogtepunt is de allerlaatste scène, die wordt afgesloten met het geweldige Pixies-nummer Where is My Mind?

Hele hele repertoire van Darren Aronofsky

We konden onmogelijk kiezen tussen de films van Darren Aronofsky om in deze lijst te plaatsen, dus dan maar op deze manier. Vooral The Fountain, Pi, Mother! en natuurlijk Requiem for a Dream zijn allemaal de moeite van het kijken waard - al betreft het zeker zware kost. Zo reis je in The Fountain tussen het heden, vijfhonderd jaar geleden en vijfhonderd jaar in de toekomst, toont Requiem for a Dream op enorm trippy wijze wat de gevolgen van drugsverslaving zijn en is Mother! de meest ongemakkelijke twee uur die je jezelf kunt aandoen - al zijn die twee uur een geniale metafoor voor een belangrijke menselijke kwestie die we hier niet gaan verklappen. Ook Black Swan en The Wrestler zijn de moeite waard, al is laatstgenoemde niet zozeer een mindfuck, behalve dan dat het bewijst dat Mickey Rourke een getalenteerd acteur is. Wat een regisseur! Gaat dat zien!

The Leftovers

Niet alleen films kunnen we als mindfuck bestempelen - sommige series kunnen er ook wat van. Zo noemden we eerder al Lynch' meesterwerk Twin Peaks. Minstens zo boeiend is The Leftovers, een HBO-serie van Damon Lindelof (bekend van Lost en de nieuwe Watchmen-serie). In The Leftovers is 2 procent van de mensheid zomaar opeens verdwenen. Hoe dat precies komt is eigenlijk niet eens van belang: The Leftovers toont hoe de overgebleven mensheid omgaat met gevoelens van verwarring en rouw. Hoofdrolspeler Justin Theroux lijkt tot overmaat van ramp langzaam maar zeker door te draaien, wat zeker vanaf het tweede seizoen érg unieke en sterke televisie oplevert. Een van de meest emotionele televisieseries ooit!

Oldboy

We hoeven niet alleen naar de Verenigde Staten te kijken als het aankomt op goede mindfuck-films. Ook in Zuid-Korea kunnen ze er wat van. Oldboy heeft eigenhandig de Zuid-Koreaanse cinema populair gemaakt in het westen, en terecht: wát een prachtige en vreemde film is het toch! Eigenlijk is het de tweede film uit de 'Revenge'-trilogie van regisseur Park Chan-wook. De drie films staan echter compleet los van elkaar en zijn alleen verbonden dankzij het overkoepelende thema: wraak. Hoe dan ook is dit de beste van het drietal. Als je na Oldboy nog wel meer van Park Chan-wook wil zien, check dan ook zeker eens Stoker en I'm a Cyborg, But That's OK.

Spring Breakers

Regisseur Harmony Korine staat bekend om zijn vage, kille, haast hypnotiserende films, waaronder Gummo en Kids. Zijn meesterwerk is wat mij betreft het vrij recente Spring Breakers, waarin Selena Gomez en een paar vriendinnen tijdens de Amerikaanse lentevakantie - een tijd waarin studenten massaal afreizen naar Florida om daar helemaal van het padje te geraken - de kans aangrijpen om bevriend te raken met een crimineel gespeeld door James Franco. Spring Breakers is visueel een enorme trip, en de kleurrijke beelden gecombineerd met de constante herhaling van dialogen brengen je tijdens het kijken in een soort trance.

Coherence

Coherence is een geweldige sci-fi film die met relatief weinig middelen gemaakt is. Een etentje bij een groep vrienden thuis verandert al snel in een ijzingwekkende avond wanneer een komeet in de atmosfeer van de aarde er voor zorgt dat er allemaal vreemde dingen gebeuren. Veel meer dan dat vertellen zou het verrassingselement verpesten. Het acteerwerk is in ieder geval zeer sterk en realistisch, mede mogelijk gemaakt dankzij het feit dat de acteurs de kans kregen om veel te improviseren.

2001: A Space Odyssey

Als je het over mindfuck-films hebt, mag je 2001: A Space Odyssey natuurlijk niet overslaan. Deze klassieker van Stanley Kubrick wordt immers vaak in één adem met het subgenre genoemd. Thema's als het menselijke bestaan en de ontwikkeling van technologie staan centraal in deze prachtige film met een einde die je hoofd in duizenden kleine stukjes laat ontploffen. Onmisbaar voor elke filmfan.

Dit is natuurlijk maar een kleine greep uit de ontelbare films die je versteld kunnen laten staan. Zo zijn diverse bekende voorbeelden, waaronder Brazil, Under the Skin, Primer, Holy Motors, Eyes Wide Shut en Donnie Darko, niet behandeld. Heb jij nog tips voor je mede PU-bezoekers? Laat van je horen in de reacties!