Ik ben nog nooit zo snel klaar geweest met FIFA als vorig jaar. Na een paar weken had ik genoeg van het gescripte, ping-pong-achtige circusvoetbal. Uitslagen van 8-4 waren eerder regel dan uitzondering, en als de game er zin in had, kon je zelfs een 5-0 voorsprong binnen een paar minuten uit handen geven. Ik werd er oprecht misselijk van. Ook Ultimate Team, van oudsher de modus waar ik ondanks de grind altijd naar terug bleef komen, deed me niets. Elke keer als ik dacht dat ik wel een aardig team had staan, kwam EA weer met één of ander carnavals-, kerstmis- of Halloween-event waardoor m'n zuurverdiende spelerskaarten in één klap geen reet meer waard bleken. Kortom: FIFA 20 was geen leuk spel, een parodie op voetbal.
De tweede ring
Echt uitkijken naar FIFA 21 deed ik dus niet. In trailers zag het er allemaal verdacht hetzelfde uit, grote aankondigingen omtrent nieuwe modi of gameplay bleven uit en de 'verbeteringen' aan de Career Mode (interactief simmen en natuurlijkere spelersontwikkeling) waren twee generaties terug al standaard in bijvoorbeeld de Master League van PES.
Fast forward naar het moment dat ik de FIFA 21-code ontving en ik de game kon downloaden. God, wat is die box-art lelijk. Alsof ze een stagiair gevraagd hebben in Paint wat in elkaar te flansen. Ik start het spel en speel m'n eerste wedstrijd, een fictieve Champions League-finale tussen Paris Saint-Germain en Liverpool. Ik ga er eens goed voor zitten.
In de achtste minuut krijgt Icardi de bal. Ik probeer weg te draaien bij de CPU, die echter lachend het leer van mijn voet prikt. Ojee. Zijn nummer 9'ens met minder dan 85 pace weer waardeloos? Minuut 27: ik geef een voorzet. Mijn kopbal belandt ergens in de tweede ring. In de herhaling maakt Neymar hetzelfde wegwerpgebaar als in FIFA 20, 19, 18 en misschien ook wel 17. De computergestuurde keeper doet wederom precies 3,2 seconden over z'n doeltrap.
Minuut 44 breekt aan en de computer slalomt door mijn verdediging; 0-1. Het is Wijnaldum, die in het echt niet bepaald bekend staat om z'n excentrieke gedrag, maar hier een flikflak maakt en daarna doet alsof hij een baby wiegt. Ik leg de controller weg en besluit te wachten tot de complete game gedownload is.
De juiste mindset
Dat was geen fijne binnenkomer, maar misschien had ik ook niet de juiste mindset. Misschien moest ik de laatste herinneringen aan FIFA 20 gewoon even uit m'n systeem spoelen, als een soort detoxing klysma.
Weet je wat? Ik geef Ultimate Team een slinger. FIFA's populairste modus zit steevast strak in elkaar: het langzaam bouwen aan je team is extreem verslavend. Je ontgrendelt constant munten, spelerspacks en andere beloningen, waardoor het bekende 'nog één potje dan' een eigen leven gaat leiden. De soundtrack staat vol catchy nummers. Jadon Sancho staart je vanuit de FUT-winkel verleidelijk aan - 'misschien zit ik wel in je volgende pakketje?'. Maar nee, het is Daryl Janmaat. Voor de dertigste keer...
Eenmaal op het veld realiseer ik me helaas al snel dat FIFA en ik ook dit jaar geen vrienden gaan worden. Verre van. Laat ik beginnen met de positieve punten: controle over je spelers voelt íetsjes strakker. Iets minder floaty, en met name verdedigers lijken iets rapper om hun cirkel te draaien.
Maar ik zeg bewust íetjes. Tegen elke random snelle aanvaller (zoals Real Madrid's Rodrygo, met een rating van 79 zeker geen hoogvlieger) heeft zelfs Virgil van Dijk z'n handen vol. De doelpunten vliegen je om de oren. Wedstrijden eindigen nooit in 0-0. Of zelfs 2-1, of 3-2. Ik heb letterlijk geen wedstrijd gespeeld waarin niet minstens vijf goals vielen. En ik weet hoe dat komt: EA denkt dat potjes met weinig goals 'saai' zijn, en dat dat casual fans afschrikt. Daarom scoor je in FIFA makkelijker dan in Salou of Albufeira.
Fortnite-achtig voetbal
Echt voetbal is een schaakspel, een kwestie van de bal rondspelen en zoeken naar een opening. Het is vaak een clash van stijlen. Van tiki-taka tegen park-the-bus. Totaalvoetbal tegen catenaccio. Maar in FIFA 21? Niks van dat. Peer de bal naar voren, op de stropdas van je pacey trickster en in 90% van de gevallen krijg je op z'n minst een levensgrote kans. Scoor je, dan is je tegenstander aan de beurt. Net zolang totdat het 9-9 staat en je van ergernis de zoveelste controller door je beeldscherm smijt.
FIFA is totaal schizofreen geworden. Aan de ene kant heb je het hyperrealistische managementaspect (want dat zit in zowel FUT - met onder andere de mogelijkheid om je stadion cómpleet te pimpen - als de Career Mode goed in elkaar), aan de andere kant is het een soort Fortnite-achtige ADHD-variant op voetbal die in de verste verte niet op de echte sport lijkt. Spelers die in hun eentje het hele veld overdribbelen, akka's, elastico's en sombrero's aan elkaar rijgend. Verdedigers die geen poot uitsteken bij een bal die 5 centimeter naast hun voet rolt, omdat er anders - stel je voor - 30 seconden lang geen doelpunt valt. En een leren knikker die de meest onnatuurlijke capriolen uithaalt, zichzelf in voorgeprogrammeerde bochten manoeuvrerend omdat EA anders geen controle heeft over het artificieel 'spannend' maken van een ongelijke match.
Het zegt eigenlijk alles dat ik op een gegeven moment gewoon niet meer van overwinningen genoot. Puur door de willekeur ervan, en het feit dat je nooit 100% zelf in controle bent.
Verbitterd?
Klink ik verbitterd? Dat komt omdat ik dat ook ben. Ik ben tevens boos, teleurgesteld en zelfs een beetje verdrietig. Ik weet dat EA prima footies kan maken. Tot aan FIFA 17 was er weinig aan de hand. En ik weet dat de reden achter het kapotmaken van FIFA zo ongelooflijk cynisch is. Ik sta ook zeker niet alleen in mijn kritiek. EA en FIFA worden online werkelijk afgemaakt, of het nou op Facebook, Metacritic of Twitch is.
Toch blijft er kennelijk een markt voor, met YouTubers die het spel de hele dag door oefenen, miljoenen gratis coins van EA krijgen en met een Team vol Ronaldo's, Messi's en Zidane's alle kindjes het hoofd op hol brengen. Kindjes die, als ze van echt voetbal houden, van een koude kermis thuiskomen. FIFA 21 heeft namelijk niks meer met het edele elf-tegen-elf te maken.
En ja, ik heb erover nagedacht: misschien word ik gewoon oud, begrijp ik al die flashy shit niet meer. Maar nee, da's onzin: FIFA 21 afficheert zichzelf als voetbalsimulator, maar als dit een sim is, dan is Forza Horizon een racesim. En Fall Guys een avant-gardistische aanklacht tegen de prestatiemaatschappij, ofzo.
Lui product
Dus sorry EA, maar na jarenlange frustratie over het niet luisteren naar de fans, en kritiek op zaken als scripting en microtransactionele money-grabbing van jullie af te laten glijden, kan ik niets anders dan FIFA 21 een rode kaart geven. En dat doe ik heus niet omdat ik het grappig of stoer vind. Dit is gewoon een ondermaats product. De serie moet volledig op de schop. Van scratch worden opgebouwd, met echte voetbalmensen aan het roer in plaats van rosé-drinkende marketingboys die louter kijken hoeveel views de game op Twitch of YouTube scoort. Het moet weer een spel voor voetbalfans worden, niet voor streamers en hun trucjesverslaafde volgers.
Zelfs als ik de slechte gameplay even volledig buiten beschouwing laat (ik heb het nog niet eens over de tientallen veel te makkelijk gegeven penalty's gehad), is FIFA 21 gewoon een heel lui vervolg. Konami is tenminste nog eerlijk over het feit dat ze afgelopen jaar geen reet hebben uitgevoerd, en legt PES 2021 voor midprice in de winkel. EA doet dat niet. Neem het publiek - EA heeft er geen moer aan gedaan om ook maar een beetje de indruk te wekken dat er in 2020 vaak helemaal geen toeschouwers bij wedstrijden mogen komen.
Toch: ook al hadden ze er zeventig nieuwe modi ingestopt en honderdveertig nieuwe stadions: het boeit niet. De basis van FIFA 21 klopt van geen kant. Het fundament waarop de game is gebouwd, is door en door verrot. Daar kan geen slick praatje over vernieuwde transferopties of verbeterde tegenstander-A.I. tegenop. Trap er dit jaar dus niet in, mensen. FIFA 21 huisvest slechts ergernis en ellende.
Opmerkingen