Driemaal is scheepsrecht, zo hoopte ik nog vurig toen ik in de bioscoopstoel ging zitten voor The Fantastic Four: First Steps. Als kind werd ik gecharmeerd door de campy FF-films van Tim Story uit 2005 en 2007, en als tiener zag ik in 2015 de meest afgrijselijke comicbookfilm ooit gemaakt. Gelukkig is het regisseur Matt Shakman gelukt om ‘The Worlds Greatest Comic Magazine’ op een waardige manier naar het witte doek te vertalen.
De ‘ondergang’ van het Marvel Cinematic Universe in de afgelopen jaren is fascinerend. Marvel Studios was jarenlang niet van de blockbustertroon te stoten, maar na Avengers Endgame is het bedrijf de weg een beetje kwijt. Het ooit zo goed verbonden universum voelde maar losjes uitgedacht met heel veel opbouw en weinig goede uitwerking van de ogenschijnlijke visie.
Het is dus logisch dat Marvel ervoor heeft gekozen om de Fantastic Four in hun eigen film en zelfs een apart universum te introduceren. Op Earth-828 zijn er geen Avengers, Spider-Men of School of Gifted Youngsters. Mr. Fantastic, Invisible Woman, Human Torch en The Thing staan volledig in de schijnwerpers van deze nieuwe aarde met een retro-futuristische uitstraling. Ja, voor deze Marvel-film hoef je nada aan huiswerk te doen.
Het clobbert gewoon
De jaren 60-aankleding sluit naadloos aan bij een team als de Fantastic Four, die hun comicdebuut in 1961 maakten. Een veel voorkomend punt van kritiek van deze Multiverse Saga van het MCU - lees: alles na Spider-Man: Far From Home - is dat er maar weinig te zien was van de verschillende universums die juist zo’n unieke indruk achter kunnen laten. Deze film is vastberaden om te bewijzen dat Marvel dat gewoon wel kan.
First Steps druipt van de stijlkeuzes in het ontwerp van de sets en technologie. Kijk maar naar de robot Herbie. Die heeft geen ogen, maar een vervormde cassetteband die eenzelfde illusie wekt. Of de kostuums van de FF zelf, dat zijn meer comfortabele truien dan het tactisch strakke spandex dat we van superhelden gewend zijn. Veel ontwerpen staan dichtbij de realiteit, of zijn simpelweg herkenbaar uit onze eigen wereld, wat voor een soort Star Wars-achtige geloofwaardigheid zorgt. De helft mag dan wel sciencefiction zijn: gevoelsmatig klopt het. Het gebruik van praktische effecten helpt daar ook ontzettend bij.
De personages zelf werken ook beter dan ooit. De cast bestaat uit veel bekende gezichten, wat in het geval van Pedro Pascal als Reed en Vanessa Kirby soms wat afleidend werkt, maar je snapt waarom er voor deze A-listers is gekozen wanneer je de acteerprestaties ziet. Pedro en Sue verkopen de moeilijkheden van een beroemd superheldenkoppel zijn fantastisch (ha!) en Joseph Quinn als de heethoofdige Johnny Storm heeft een heerlijk botsende dynamiek met Ebon Moss-Bachrachs The Thing.
Fantastische familie
De titel van Marvel’s First Family is ook niet achterwege gelaten in deze Fantastic Four-film. We kennen de origin story van vier astronauten in de ruimte nu wel, dus de film verspilt weinig tijd aan het verleden. In plaats daarvan duiken we iets dieper in de status van de Fantastic Four als beroemdheden en avonturiers, die de samenleving ook helpen op manieren die niet alleen uit knokpartijen bestaan. Ook wordt echt goed uitgebeeld dat de FF een familie is, en geen groep supersterke collega’s als de Avengers. Ze eten, werken en vechten samen, en nemen elkaar regelmatig in de zeik op een manier die toch liefdevol overkomt.
Toch moet ik ook zeggen dat de emotionele kern van Fantastic Four: First Steps soms een beetje wordt overschaduwd door het hoge tempo. De ervaring is net als Thunderbolts eerder dit jaar erg gefocust, wat over het algemeen goed werkt omdat dit ook een op zichzelf staand verhaal betreft. Wel had er nog best een extra kwartier uitgetrokken kunnen worden om bepaalde verhaallijnen een logischer en uitgebreider einde te geven. Reed en Sue hebben bijvoorbeeld een vrij hevige ruzie over een belangrijk plotpunt, maar van de ene op de andere scène is die spanning vervolgens verdwenen, en we komen er niet meer op terug.
Ben Grimm, ofwel The Thing, krijgt ook weinig tijd om écht te shinen. Hij is grappig, en hangt als het meest ‘normale’ lid - los van zijn uiterlijk - van de FF ook regelmatig rond tussen de inwoners van New York. Daar worden de zaadjes van een kleine verhaalontwikkeling geplant, maar die krijgen nooit echt de kans om uit te groeien tot iets betekenisvols. Johnny Storm heeft wel een mooie, ronde ontwikkeling in de film door zijn dynamiek met de Silver Surfer (Julia Garner), ofwel de handlanger van niemand minder dan Galactus.
Hoofd uit de wolken
Achttien jaar na Fantastic Four: Rise of the Silver Surfer in 2007 durft Marvel het namelijk weer aan. De big - maar ook echt big - bad van de film is Galactus, de Destroyer of Worlds. Om in leven te blijven moet hij energierijke planeten oppeuzelen, en daar hoort de aarde dus bij. In 2007 ‘zagen we’ Galactus ook al, maar eigenlijk niet. De beste man verstopte zich namelijk in een wolk. Want dat is cooler dan een achterlijk grote ruimtegod? Andere tijden, zullen we maar zeggen.
Met First Steps wordt immers veel goedgemaakt. Toen ik de Celestials in Eternals een aantal jaren geleden zag, was ik er direct van overtuigd dat de studio Galactus eer aan zou doen. En ik had gelijk, want alleen al Ralph Inesons stem liet m’n benen bibberen. Zijn status als gefrustreerde kracht der natuur, die vooral planeten eet omdat hij dat moet, liet mijn comic-liefhebbende hart ook springen van geluk. De inspiratie van Jack Kirby’s oorspronkelijke Galactus-tekeningen is duidelijk, en vertaald perfect naar het grote scherm. Helemaal prima.
Vooral in de momenten rondom Galactus en zijn Herald, Silver Surfer, is Fantastic Four: First Steps een waar visueel spektakel zoals we nog nooit van Marvel hebben gezien. Naast de unieke visuele identiteit van Earth-828 is het ongekend cool om de Surfer op lava en door de straten van New York in de jaren 60 te zien surfen in één van mijn favoriete scènes in de film. De eerste ontmoeting met Galactus is daarbij niets minder dan adembenemend, en de nasleep ervan is niets minder dan episch op een manier die we nog nooit van Marvel gezien hebben. Er is in de hele film ontzettend veel indrukwekkend gebruik gemaakt van CGI, al zien de omgevingen er in de derde akte er niet altijd zo sterk uit.
Fantastisch elastisch
Fantastic Four: First Steps is een flink spektakel, dat eigenlijk heel erg profiteert van zijn op zichzelf staande insteek. Het gebrek aan connectie met het bredere MCU komt de unieke identiteit van de film ten goede, maar enthousiasmeert juist daarom ook meer dat deze personages binnenkort toch hun eerste stappen in het wijdere universum gaan zetten. Juist die samenkomst van tonen is iets om naar uit te kijken. Dat geeft me weer dat pre-Endgame MCU-gevoel.
Het is dus wat jammer dat de film niet iets langer de tijd neemt om dieper in de personages te duiken en hun verhalen hier af te ronden, juist nu de origin story buiten beschouwing wordt gehouden. Dat doet daarentegen weinig afbreuk aan de pure entertainmentwaarde die de familiedynamiek biedt en het visuele spektakel dat op het witte doek getoverd wordt. Voor de Fantastic Four is driemaal inderdaad scheepsrecht.
The Fantastic Four: First Steps draait vanaf 23 juli in de bioscoop.
Opnieuw beginnen in een geheel nieuw universum is de beste keuze gebleken om de Fantastic Four in het MCU te introduceren, en Fantastic Four: First Steps doet er alles aan om een unieke versie van de First Family neer te zetten. Dat lukt, wel ten koste van hoe - en of - conflicten tussen een aantal personages worden opgelost, maar alleen op het gebied van dynamieken tussen personages en de visuals is dit de Fantastic Four-film waar we al jaren op wachten.
