Verrassing: Pokémon Crystal is nu volledig in het Nederlands te spelen

Sommigen gaan mountainbiken, anderen de kroeg in. Bas besloot om in zijn vrije uurtjes het gehele script van Pokémon Crystal naar het Nederlands te vertalen. Niet voor hemzelf, maar voor zijn steeds fanatieker gamende zoontje.

Ik weet het: Nederlandse lokalisaties van games zijn soms best omstreden. Een beetje gamer spreekt een aardig woordje Engels en heeft daarom niet veel aan Hollandse schermteksten. En omdat Engels voor ons de 'gametaal' is, kan het soms onwennig voelen om een game in het Nederlands te spelen.

Toch ben ik in de afgelopen jaren steeds meer fan geworden van Nederlandstalige games. Naast mijn werk bij PU recenseer ik ook veel games voor kinderkrant Kidsweek, waar de aanwezigheid van die taal een belangrijk onderwerp is. Bovendien heeft Nintendo inmiddels een uitstekend lokalisatieteam, waardoor bijvoorbeeld Animal Crossing naar mijn idee veel beter in het Nederlands is dan in het Engels.

Hoewel bijna iedere Nintendo-game onder de zon is vertaald naar het Nederlands, bleef Pokémon tot dusver onaangeraakt. En juist dat was bij ons thuis een pijnpunt. Mijn oudste zoon Sam (6) is in de afgelopen jaren steeds meer gaan gamen. Het liefst wilde ik hem introduceren aan Pokémon. Deels omdat het één van mijn favoriete franchises is, maar ook omdat het speltechnisch alle onderdelen bevat die een kleuter als hem urenlang bezig kan houden. Maar taalkundig kan hij nog maar nét Nederlands lezen. Vermoedelijk duurt het nog een jaar of twee tot hij Engels goed genoeg begrijpt.

De meeste vaders zouden die twee jaar gewoon rustig afwachten. Logisch ook: er is in de tussentijd meer dan genoeg te spelen. Zelf koos ik voor een ongebruikelijk alternatief: ik wilde heel Pokémon Crystal zelf naar het Nederlands vertalen, zodat hij het kan spelen.

Teamproject

Dit begon als éénpittersprojectje. Ik ben geen programmeur, maar slimmere fans dan ik hebben de gehele broncode van Pokémon Crystal uitgewerkt en gedocumenteerd, waardoor je in netjes gesorteerde bestanden alle tekst kan veranderen. Dat leek prima te doen, tot ik realiseerde dat sommige keuzemenu's groter gemaakt moesten worden om tekst te laten passen. Aan het begin van de game kies je bijvoorbeeld tussen 'Boy' of 'Girl', een tekstveld dat maar ruimte heeft voor vier tekens achter elkaar.

Ik probeerde zelf te leren programmeren, maar dat bleek een hopeloze taak. Gelukkig ontmoette ik toen William: een Amerikaanse programmeur die graag Nederlands wil leren en toevallig op exact hetzelfde moment aan hetzelfde hobbyproject was begonnen. We bundelden onze krachten, rekruteerden later medevertalers Eline, Randolf en Calvin en konden daarna echt los.

24.000 regels aan tekst

Het bleek een belachelijk ambitieus project. Pokémon Crystal heeft meer dan 24.000 regels aan tekst. Die moesten niet alleen vertaald, maar die vertalingen moeten ook precies in regels van 18 tekens per stuk passen. Of minder tekens als de naam van de speler, een Pokémon, voorwerp of ander object toevallig op dezelfde regel staat. Een gigantisch complexe puzzel om te leggen, waarna we ook al die 24.000 tekstregels minstens twee keer hebben geredigeerd om foutjes er uit te halen. Het Nederlandse script zou daardoor foutloos moeten zijn - maar nu ik dat hardop beweer is het vast een kwestie van tijd tot iemand een gemist foutje opmerkt.

Op sommige plekken hebben we tekst bewust Engels gehouden. De namen van steden, trainers en Pokémon hebben we bijvoorbeeld Engelstalig gehouden. Op die manier blijven we dicht bij de lokalisatie van andere Pokémon-media in Nederland - in de anime hebben ze het ook gewoon over Viridian City, Pikachu en Professor Oak. Daarnaast willen we het makkelijk houden om online een oplossing te zoeken als je vast komt te zitten. Als je niet voorbij een trainer komt, kun je de naam zoals die in de game weergegeven wordt gewoon googelen.

Plekken zonder expliciete of overdreven Engelse naam zijn wel gelokaliseerd. Lake of Rage is het Meer van Razernij, Mt. Mortar is de Vijzelberg. Persoonlijke favoriet voor mij is het Eikenwoud. Dat heet in de Engelse editie Ilex Forest, waarbij wordt gerefereerd naar een vergezochte naam voor een eikenboom. Wat blijkt: in het Japans heet het ook 'Eikenwoud', maar bij de Engelse editie is daar niet voor gekozen. Geheid omdat Professor Oak zo'n prominent personage is en spelers wellicht zouden denken dat het zijn bos was.

Vanaf deze week te spelen

Het is in elk geval gelukt. Pokémon Kristal-editie is vanaf deze week als patch te downloaden, die je op je eigen (uiteraard legaal verworven) ROM-bestand kunt toepassen. Er zijn meerdere manieren om zo'n ROM legaal te krijgen: je kunt bijvoorbeeld met een GB Operator je eigen cartridge 'dumpen' op een pc, of je 3DS softmodden en je uit de eShop gekochte game overzetten. Heb je een ROM, dan kun je op bijvoorbeeld deze site het patch-bestand toepassen om hem Nederlandstalig te maken.

Het was een onwijs grote bevalling, maar ik zie het wel gebeuren dat hierna nog een lokalisatie volgt: met het huidige script zouden we best snel ook Gold en Silver kunnen vertalen. En daarna zijn Red Blue en Yellow een leuk idee - of misschien springen we naar de Game Boy Advance.

Als je gaat spelen, ben ik erg benieuwd naar wat je er van vindt!