Eind vorig jaar kwam Logitech met de G915, met afstand het dunste toetsenbord in hun huidige assortiment. Nu volgt de G915 TKL die vrijwel identiek is aan de G915, maar waarbij de numerieke toetsen zijn weggelaten zodat er meer ruimte is voor de muis.

Logitech G915 TKL

De belangrijkste reden voor gamers om een G915 TKL te halen is de Lightspeed-technologie van Logitech, die in tegenstelling tot andere draadloze technologieën een geringe vertraging belooft. Bluetooth heeft bijvoorbeeld een vertraging van tientallen milliseconden, waardoor toetsenborden die hiervan afhankelijk zijn minder geschikt zijn voor gamen. Logitech noemt voor zijn technologie geen exact getal als het om vertraging gaat, maar benadrukt dat het verschil tussen Lightspeed en een bedraad toetsenbord onmerkbaar is.

©GMRimport

Twee weken de G915 TKL testen in verschillende games wijst uit dat deze claim grotendeels terecht is. In geen enkele game of toepassing was het verschil tussen een bedraad toetsenbord en de G915 TKL merkbaar, met name bij gebruik van een monitor die een verversingssnelheid van 120Hz of lager heeft.

Switches

Een snel toetsenbord heb je natuurlijk weinig aan als de switches niet fijn zijn om op te typen. Voor de G915 TKL heeft Logitech de Kailh Choc White-switches gekozen als basis. Deze hebben standaard een werkingsafstand van 1,5mm en een totale afstand van 3mm, maar Logitech heeft de switches enigszins aangepast voor de G915 door de totale afstand te verlagen naar 2,7mm.

©GMRimport

Het resultaat van deze relatief kleine wijzigingen noemt Logitech de GL-switch. De G915 is verkrijgbaar met GL Clicky-, GL Tactile- of GL Linear-switches, respectievelijk vergelijkbaar met Cherry MX Blue-, Brown- en Red-switches. De gecombineerde ervaring van Logitech en Kailh resulteert in switches die zeker niet onderdoen voor het aanbod van Cherry. Het recensie-exemplaar dat wij hebben getest is voorzien van de GL Clicky-switches. Het klikmechanisme hier zit ’m in een platte veer die tegen de toets aanleunt. Dit levert een fijne lineaire aanslag op, met een goed hoorbare en voelbare klik nét voordat de toetsaanslag wordt geregistreerd.

Omdat de Kailh Choc-switches een ander type steel gebruiken dan de Cherry MX-series, zit het wisselen van de toetsen of het aanbrengen van o-ringen om het geluid te dempen er niet in. Dat de toetsen niet te vervangen zijn is extra pijnlijk vanwege het gebruik van het goedkope ABS-plastic. Dit type plastic slijt relatief snel vergeleken met duurdere kunststoffen, zoals PBT of PC, waardoor de toetsen na verloop van tijd gaan glimmen. De legenda’s op de toetsen zullen gelukkig niet slijten, want de G915 TKL maakt gebruik van een tweede stuk plastic dat in de toets is gezet. Omdat dit plastic transparant is zijn de legenda’s lastig te lezen wanneer de RGB-verlichting uitstaat, wat een minpunt kan zijn voor gamers die niet blind typen.

©GMRimport

Bouwkwaliteit

De G915 TKL bestaat uit twee delen: een dunne topplaat van geborsteld aluminium en een chassis van plastic. Dankzij deze topplaat voelt hij bijzonder stevig aan en buigt hij nauwelijks mee, zelfs wanneer de pootjes uitgeklapt zijn. Om het toetsenbord op te tillen heeft de G915 TKL twee pootjes: één paar voor vier graden verhoging en één paar voor acht graden verhoging.

©GMRimport

Boven de F-toetsen zitten acht rubberen toetsen: links vier toetsen om verbinding te maken met de ontvanger of een Bluetooth-apparaat en rechts vier mediatoetsen. Naast deze mediatoetsen zit een volumeknop die nauwelijks weerstand geeft, waardoor het erg moeilijk is om het volume precies in te stellen. Met deze prijs had een luxere volumeknop zeker niet misstaan.

Afgezien van het inherente voordeel dat een TKL-toetsenbord minder ruimte in beslag neemt, heeft de TKL-versie van de G915 een ander voordeel ten opzichte van de 100%-uitvoering: er zijn geen macrotoetsen te vinden aan de linkerkant. De uitvoering met numerieke toetsen heeft helemaal links op het toetsenbord, naast de Tab-, Caps Lock- en Shift-toetsen, vijf macrotoetsen die met behulp van de Logitech G Hub-software een toetsaanslag of reeks toetsaanslagen kunnen simuleren.

Deze macrotoetsen kunnen handig zijn in sommige games, MMO’s vooral, maar in andere genres zitten ze juist in de weg, met name voor gamers die de WASD-toetsen vinden door de linker rand van het toetsenbord als referentiepunt te gebruiken.

Connectiviteit

De G915 TKL kan op drie manieren verbonden worden met een pc: via Lightspeed met de meegeleverde USB A-ontvanger, via Bluetooth, of via de eveneens meegeleverde micro USB B-kabel. Hier laat Logitech een pijnlijk steekje vallen door geen USB C te gebruiken; van randapparatuur die voor 230 euro over de toonbank gaat mag je dat eigenlijk wel verwachten.

©GMRimport

Opladen van het toetsenbord geschiedt via de micro USB B-kabel. Deze kabel kun je bovendien gebruiken om het toetsenbord direct aan te sluiten op een pc of laptop, om zo de G915 TKL tijdens het laden bedraad te gebruiken. In de doos zit een micro USB B-naar-USB A-adapter waarmee je de meegeleverde kabel aansluit op de Lightspeed-ontvanger. Hiermee kun je de ontvanger dichter bij het toetsenbord leggen, wat de kwaliteit van het signaal natuurlijk ten goede komt. De G915 TKL heeft bovendien een compartiment onderop waar de ontvanger bewaard kan worden, mocht je het toetsenbord mee willen nemen naar een LAN-party.

Gemiste kans

De G703 en G903, beide draadloze gamingmuizen van Logitech, hebben de mogelijkheid om draadloos op te laden via het ‘Powerplay’-syteem: een muismat met een spoel erin die de muis continu oplaadt. Deze muismat bevat bovendien de Lightspeed-ontvanger voor deze muizen, waardoor je maar één kabel tussen je bureau en pc hoeft te leggen.

De G915 TKL kan al verbinding maken met deze Lightspeed-ontvanger, waardoor je vanwege de geringe afstand tussen de zender en de ontvanger verzekerd bent van een stabiele verbinding. Logitech heeft hier wel de kans laten liggen om een brede versie te maken van de Powerplay-muismat, met aan de rechterkant een gebied om de muis op te laden en in het midden een grote spoel voor het toetsenbord. Dit zou de noodzaak van het opladen van beide apparaten volledig elimineren.

©GMRimport

Zo’n muismat zou niet alleen de zorgen wegnemen van een apparaat dat plots uitvalt tijdens het gamen, maar zou er ook voor zorgen dat je de RGB-verlichting kan gebruiken zonder zorgen over een kortere accuduur. Met name gezien de forse prijs van 230 euro zou een dergelijke innovatie niet misstaan; nu betaal je wél de hoofdprijs voor de Lightspeed-verbinding, maar heb je niet de voordelen van een oneindige accu.

Voormalige PlayStation-topman Shuhei Yoshida heeft zijn begrip uitgesproken voor de stijgende prijzen van computerspellen.

Toen de Nintendo Switch 2 uit de doeken werd gedaan, bleek dat de fysieke versie van Mario Kart World 80 dollar in de Verenigde Staten en 90 euro in Europa gaat kosten. Ook Xbox kondigde onlangs aan dat sommige first-party-games later dit jaar 80 dollar - en dus mogelijk 90 euro - gaan kosten. Hoewel nog niet bevestigd, vermoeden veel fans dat Grand Theft Auto 6 wanneer de game volgend jaar uitkomt ook een verkoopprijs krijgt die hoger ligt dan gebruikelijk.

Yoshida werd door PlayStation Inside gevraagd naar zijn mening over de prijsstijging van games. "Ik denk dat het vroeg of laat toch wel had gebeurd. Misschien niet met Nintendo als koploper, maar uiteindelijk had de prijsstijging toch wel plaatsgevonden. We leven in tijden van groot contrast, waarbij inflatie echt bestaat en significant is. Mensen verwachten tegelijkertijd games die ambitieuzer dan ooit zijn, en daardoor duur zijn om te ontwikkelen."

Wat Yoshida betreft ligt de kern van het probleem in productiekosten, al denkt hij dat de toenemende populariteit van remakes en remasters wel een oplossing is voor de industrie om verschillende soorten games voor verschillende prijzen aan te blijven bieden. Ook abonnementen en liveservicegames kunnen deels de kosten van de ontwikkeling van AAA-games dekken.

"Hoe dan ook moet er een balans gevonden worden tussen productiekosten en gameprijzen. Grand Theft Auto 6 gaat een interessante kwestie worden, maar kijk bijvoorbeeld eens naar Clair Obscur: Expedition 33. Die game ziet er visueel fenomenaal uit, ook al bestaat het ontwikkelteam maar uit zo'n dertig mensen. Dit is een van de toekomstige oplossingen. Je kunt geweldige games maken met kleinere teams en budgetten, zonder dat je in hoeft te leveren op de kwaliteit."

Een andere manier om kosten binnen de perken te houden is het gebruik van kunstmatige intelligentie tijdens gameontwikkeling. Yoshida waarschuwt daarbij wel dat AI als gereedschap ingezet moet worden, en niet als een soort oplossing voor alles. "AI wordt een erg belangrijke gereedschap als ontwikkelaars leren hoe ze de positieve aspecten ervan kunnen inzetten. Dit zien we vandaag de dag al. Het kan een simpele voortzetting worden van wat we altijd al hebben gezien binnen gameontwikkeling, want AI wordt al ingezet sinds games bestaan. Ontwikkelaars moeten deze nieuwe, generatieve gereedschappen de meester zien te maken. Het is een kwestie van tijd, zolang we menselijke artiesten in het hart van het project behouden."

De releasedatum van Death Stranding 2: On the Beach is deels beïnvloed door Grand Theft Auto 6.

Dat heeft Death Stranding-ontwikkelaar Hideo Kojima aangegeven (vertaald door onze PU-columnist Genki). Daarbij is het duidelijk dat de quote van Kojima afkomstig is van voordat we vorige week te horen kregen dat Grand Theft Auto 6 niet meer aankomend najaar, maar op 26 mei 2026 verschijnt.

"Mocht GTA (6) in november uitkomen, dan maakt iedereen daar ruimte voor. In een vergelijkbare situatie zouden alle films ruimte maken wanneer aangekondigd werd dat een nieuwe Mission Impossible-film in mei uitkomt." Kojima liet daarbij weten dat hij eigenlijk graag Death Stranding 2 in september uit had willen geven. Vermoedelijk bedoelt hij hiermee dat er voor een release op 26 juni is gekozen, deels om een eventuele GTA 6-release in het najaar te ontlopen.

Death Stranding 2: On the Beach komt naar PlayStation 5. Diverse acteurs en actrices uit de eerste Death Stranding keren terug, waaronder Léa Seydoux, Norman Reedus en Troy Baker. Ook Shioli Kutsuna en Elle Fanning hebben rollen in de game. De eerste Death Stranding verscheen in 2019 op PlayStation 4 en kwam later ook uit op PlayStation 5, pc, Xbox en iOS. Het spel biedt een uniek concept, waarbij spelers door een post-apocalyptisch landschap lopen om pakketten te bezorgen. Zoals gebruikelijk bij games van Kojima worden gameplaysegmenten afgewisseld met soms langdurige filmpjes waarin vooral het verhaal en dialogen centraal staan.