Onze artikelenreeks Voorspel gaat over seks en seksualiteit in games, maar deze keer nemen we een klein zijweggetje naar een gerelateerd onderwerp: gender. De non-binaire identiteit wordt voorzichtig meer zichtbaar in de game-industrie, maar toch nog vaak zonder gezicht. Dat moet beter kunnen.

Zodra je in games een personage mag maken, heb je meestal de keuze uit een man of een vrouw. Beide genders hebben hun eigen haarstijlen en kledingkeuzes die meestal niet uit te wisselen zijn. Zo moet je als man een mannelijke stem, mannelijk kapsel en een mannelijke outfit hebben. Dat is een vreemde beperking. Niet alleen omdat mensen hun genderidentiteit op verschillende manieren invullen, maar ook omdat er meer bestaat dan man en vrouw.

Cyberpunk 2077 was eind augustus in het nieuws, omdat de game geen gendertypes gaat gebruiken. Je kiest dus niet voor een man of vrouw, maar een lichaamstype, kapsel en een stem. Hoewel de game dus niet de mogelijkheid verwijdert om te spelen als man of vrouw, is hier toch erg veel kritiek op gekomen.

©GMRimport

Gender

Men houdt er van om mensen netjes in hokjes te plaatsen, maar zo simpel is het leven niet. Zowel geslacht als gender ligt namelijk op een spectrum. Je geslacht is hoe je geboren wordt: als jongen, meisje of intersekse met allerlei variaties in uitwendige geslachtsdelen, geslachtsklieren en chromosomen. Gender gaat daarnaast niet om fysieke kenmerken, maar de sociaal-culturele kant van wat het betekent om man of vrouw te zijn.

Gender gaat veel en veel verder dan man of vrouw. Zo zijn er genders die tussen deze tweedeling, of er juist buiten vallen. Genders die zich verplaatsen op het spectrum of niet eens op het spectrum geplaatst kunnen worden. Voelt iemand zich niet helemaal man of helemaal vrouw, dan wordt er gesproken van de parapluterm non-binair.

Non-binaire mensen gebruiken in het Engels vaak de voornaamwoorden they/them. In het Nederlands is dat wat lastiger, maar hen/hun is een optie. Recentelijk kwam bijvoorbeeld zanger Sam Smith uit de kast als non-binair met de voornaamwoorden they/them, maar in september liet esporter SonicFox via Twitter weten een non-binaire man te zijn met de voornaamwoorden he/they.

"Op termijn zie ik mijzelf he/him nog wel laten vallen", schrijft Sonic Fox. "Ik weet niet of ik genderfluïde ben, maar ik voel dat identificeren als een cisman niet juist is. Ik weet zeker dat ik mij niet als een vrouw voel, maar iets ertussen, zoals het he/they-spectrum, past mij het best." Onderdeel van de non-binaire identiteit van SonicFox, is dat de e-sporter zich anders gaat kleden. "Ik zie er mogelijk heel anders uit dan normaal tijdens wedstrijden, dus houd dat in de gaten!"

©GMRimport

Robots

Meer representatie via non-binaire personages in populaire cultuur zou kunnen helpen met kennis over dit onderwerp. In de game-industrie zijn non-binaire personages voornamelijk te vinden in kleine indiegames, maar tegenwoordig ook in enkele mainstream titels. Denk aan Bloodhound in Apex Legends en recentelijk FL4K in Borderlands 3. Beide personages zijn zelfs speelbaar.

Het is alleen opvallend hoe deze personages geen gezicht hebben. Bloodhound houdt hun gezicht verborgen en FL4K is zoals menig ander non-binair personage een robot. "Mensen zien robots vaak als wezens die inherent geen gender hebben, dus dan vinden ze het makkelijk om daar een label op te plakken die ze verbinden met een gebrek aan gender", legt gamemaker Bee uit in een gesprek met Gamer.nl. "Maar als het slecht is geschreven, ontmenselijken deze niet-menselijke personage non-binaire mensen."

Voor Rainbow Jam 2019 (een jaarlijks terugkerende gamejam met een focus op lhbtq+ thema's), maakte Bee 'generic nonbinary game'. Dit korte spelletje gaat over daten als een non-binair persoon. "Ik wilde al heel lang een game maken met een focus op queer thema's", vertelt Bee. “Deze jam was een goed excuus om dat eindelijk te doen. Non-binair zijn is een erg belangrijk onderdeel van mijn identiteit, waar ik graag over wil praten."

©GMRimport

Niet allemaal hetzelfde

Bee voelt zich totaal niet gepresenteerd in games. Hoe kan het dan beter? "Het is belangrijk om te laten zien dat we niet allemaal hetzelfde zijn", stelt de gamemaker. "Ontwerp non-binaire personages die menselijk en gevarieerd zijn. We zijn niet allemaal wit, androgyn, dun en bij de geboorte als vrouw geclassificeerd. En dat zeg ik als iemand die precies zo is."

Meer vrijheid bieden bij het creëren van een personage kan ook een manier zijn om non-binaire mensen tegemoet te komen. Mech-game Battletech laat gebruikers bijvoorbeeld van te voren kiezen tussen voornaamwoorden he, she en they. "En zorg ervoor dat in de game daadwerkelijk wordt vermeld dat personages non-binair zijn en wat hun voornaamwoorden zijn. Mensen zouden niet het internet moeten afstruinen om die informatie te vinden."

"Uiteindelijk komt het allemaal neer op het luisteren naar deze gemeenschap", stelt Bee. “Luisteren naar wat non-binaire gamers en gamemakers te zeggen hebben en daarmee rekening houden bij het maken van games."

In de rubriek Voorspel kijken we naar de verschillende manieren waarop seks en seksualiteit behandeld worden in games, via specifieke voorbeelden, trends uit de game-industrie en interviews.

Lees ook eerdere afleveringen:

Voormalige PlayStation-topman Shuhei Yoshida heeft zijn begrip uitgesproken voor de stijgende prijzen van computerspellen.

Toen de Nintendo Switch 2 uit de doeken werd gedaan, bleek dat de fysieke versie van Mario Kart World 80 dollar in de Verenigde Staten en 90 euro in Europa gaat kosten. Ook Xbox kondigde onlangs aan dat sommige first-party-games later dit jaar 80 dollar - en dus mogelijk 90 euro - gaan kosten. Hoewel nog niet bevestigd, vermoeden veel fans dat Grand Theft Auto 6 wanneer de game volgend jaar uitkomt ook een verkoopprijs krijgt die hoger ligt dan gebruikelijk.

Yoshida werd door PlayStation Inside gevraagd naar zijn mening over de prijsstijging van games. "Ik denk dat het vroeg of laat toch wel had gebeurd. Misschien niet met Nintendo als koploper, maar uiteindelijk had de prijsstijging toch wel plaatsgevonden. We leven in tijden van groot contrast, waarbij inflatie echt bestaat en significant is. Mensen verwachten tegelijkertijd games die ambitieuzer dan ooit zijn, en daardoor duur zijn om te ontwikkelen."

Wat Yoshida betreft ligt de kern van het probleem in productiekosten, al denkt hij dat de toenemende populariteit van remakes en remasters wel een oplossing is voor de industrie om verschillende soorten games voor verschillende prijzen aan te blijven bieden. Ook abonnementen en liveservicegames kunnen deels de kosten van de ontwikkeling van AAA-games dekken.

"Hoe dan ook moet er een balans gevonden worden tussen productiekosten en gameprijzen. Grand Theft Auto 6 gaat een interessante kwestie worden, maar kijk bijvoorbeeld eens naar Clair Obscur: Expedition 33. Die game ziet er visueel fenomenaal uit, ook al bestaat het ontwikkelteam maar uit zo'n dertig mensen. Dit is een van de toekomstige oplossingen. Je kunt geweldige games maken met kleinere teams en budgetten, zonder dat je in hoeft te leveren op de kwaliteit."

Een andere manier om kosten binnen de perken te houden is het gebruik van kunstmatige intelligentie tijdens gameontwikkeling. Yoshida waarschuwt daarbij wel dat AI als gereedschap ingezet moet worden, en niet als een soort oplossing voor alles. "AI wordt een erg belangrijke gereedschap als ontwikkelaars leren hoe ze de positieve aspecten ervan kunnen inzetten. Dit zien we vandaag de dag al. Het kan een simpele voortzetting worden van wat we altijd al hebben gezien binnen gameontwikkeling, want AI wordt al ingezet sinds games bestaan. Ontwikkelaars moeten deze nieuwe, generatieve gereedschappen de meester zien te maken. Het is een kwestie van tijd, zolang we menselijke artiesten in het hart van het project behouden."

De releasedatum van Death Stranding 2: On the Beach is deels beïnvloed door Grand Theft Auto 6.

Dat heeft Death Stranding-ontwikkelaar Hideo Kojima aangegeven (vertaald door onze PU-columnist Genki). Daarbij is het duidelijk dat de quote van Kojima afkomstig is van voordat we vorige week te horen kregen dat Grand Theft Auto 6 niet meer aankomend najaar, maar op 26 mei 2026 verschijnt.

"Mocht GTA (6) in november uitkomen, dan maakt iedereen daar ruimte voor. In een vergelijkbare situatie zouden alle films ruimte maken wanneer aangekondigd werd dat een nieuwe Mission Impossible-film in mei uitkomt." Kojima liet daarbij weten dat hij eigenlijk graag Death Stranding 2 in september uit had willen geven. Vermoedelijk bedoelt hij hiermee dat er voor een release op 26 juni is gekozen, deels om een eventuele GTA 6-release in het najaar te ontlopen.

Death Stranding 2: On the Beach komt naar PlayStation 5. Diverse acteurs en actrices uit de eerste Death Stranding keren terug, waaronder Léa Seydoux, Norman Reedus en Troy Baker. Ook Shioli Kutsuna en Elle Fanning hebben rollen in de game. De eerste Death Stranding verscheen in 2019 op PlayStation 4 en kwam later ook uit op PlayStation 5, pc, Xbox en iOS. Het spel biedt een uniek concept, waarbij spelers door een post-apocalyptisch landschap lopen om pakketten te bezorgen. Zoals gebruikelijk bij games van Kojima worden gameplaysegmenten afgewisseld met soms langdurige filmpjes waarin vooral het verhaal en dialogen centraal staan.