Review: Deltarune Chapters 1 t/m 4 vormen al een avontuur als geen ander

Undertale is mijn favoriete game ooit gemaakt. Opvolger Deltarune is niet Undertale, maar juist daarom is Deltarune ook wél Undertale. Dat levert een hele speciale game op, die ook zonder connecties met de eerdere game van Toby Fox sterk in zijn schoenen staat.

Ook met maar het halve verhaal, want alleen de eerste vier van de zeven hoofdstukken zijn nu uit. Maar gezien het nog jaren kan duren totdat het volledige verhaal uit is en je nu wel al geld betaalt voor de game, plakken we op de huidige content wel al een waardeoordeel.

De wereld van Deltarune is net als zijn voorganger gevuld met monsters en mensen, al woont er van laatstgenoemde maar één in het dorpje waarin de game zich afspeelt. Toevallig is dat ook het personage dat door de speler wordt bestuurd. Protagonist Kris raakt bevriend met Susie, die in het dorp vooral bekendstaat als een problematisch en grof figuur.

Samen komt het duo in een zogenaamde Dark World terecht, wat een soort alternatieve dimensie is waar en een ‘Fountain’ staat die gesloten moet worden om problemen in de echte wereld te voorkomen. Daarbij worden de twee geassisteerd door Ralsei, een zachtaardige en behulpzame magiër.

Vrienden maken in een (bullet) hell

De algemene opzet is niet grensverleggend, maar dat doet niets af aan de verdere inhoud. Kris, Susie en Ralsei reizen in iedere Chapter van het spel door een nieuwe Dark World, elk met een eigen thema, zoals een kaartspel of het internet. Die werelden druipen stuk voor stuk over van de charme, met npc’s en vijanden die aansluiten bij de thema’s, unieke puzzels en muziek waarbij je niet stil kunt zitten. Zoals je van een Toby Fox-productie kunt verwachten dus. Zet Rude Buster, A Cyber’s World of elke andere willekeurige track maar eens aan en bedank me later.

Veel gameplayaspecten van Deltarune zullen ook bekend aanvoelen, zeker voor Undertale-spelers. Net als in menig rpg neem je het op tegen vijanden in turn-based gevechten, worden er puzzels opgelost en verzamel je ondertussen items die je statistieken opkrikken. Dat laatste is simpel doch functioneel en puzzels zijn zowel uniek als uitdagend, met genoeg toevoegingen om de concepten interessant te houden. Zo kun je blokken verschuiven met het geluid van een piano om bruggen te bouwen, en moet je later twee blokken tegelijkertijd bewegen door met toonhoogtes te spelen.

Uniek aan de gameplay is het Act-systeem dat we kennen uit Undertale. Je hoeft in deze games niet iedere vijand een pak rammel te geven, maar kunt een tegenstander juist vriendschappelijk de hand schudden. Het systeem valt iets meer op de achtergrond dan in Undertale, omdat Deltarune zichzelf meer positioneert als een ‘klassieke’ rpg. Denk aan een magic-balkje waarmee je spreuken kunt slingeren, en speciale vaardigheden die je uit kunt voeren. De reden daarvoor is ook gerelateerd aan het verhaal, maar daarover later meer. Het principe van je vijanden analyseren om uit te vogelen wat je tegen hen moet zeggen staat in ieder geval nog altijd als een huis.

Je kunt alleen niet direct met iedereen vrienden worden, dus worden er ook klappen worden geïncasseerd. Dat gaat middels een bullet hell-sectie, waar je continu in beweging moet blijven om aanvallen te vermijden. Meestal is dat best overzichtelijk, maar er zijn ook gevechten waarin het overweldigend kan worden - en dus wat oneerlijk aan kan voelen. Zeker als je brein, zoals in mijn geval, eerder geneigd is naar de projectielen toe te bewegen als een mot naar een vlam.

Geloofwaardige pixels

Wie Undertale gespeeld heeft weet dat de games van Fox vol zitten met flauwe humor, waar hij in Deltarune nog een schepje bovenop doet door meer reacties van de npc’s toe te voegen. Personages reageren vaker op wat je zegt, waar je in de spelwereld naar kijkt en zo nu en dan zelfs op je speelstijl. Ondanks het simpele - doch uiterst charmante - grafische stijltje voelt Deltarune continu aan als een levendige wereld. Een wereld waar jij in rondloopt en waar jij een effect op hebt. Maar ook het gebrek aan invloed dat je soms uitoefent op de game wordt gebruikt om de personages sterker neer te zetten.

Ieder lid van je party heeft eigen gedachtegangen en moeilijkheden, die ook naar voren komen in de gameplay. Susie, als een personage dat getekend wordt door angst en woede, volgt bijvoorbeeld niet altijd jouw bevelen op, en trekt soms compleet haar eigen plan.

De geloofwaardigheid die daardoor wordt opgebouwd is dan weer van belang om de verschillende wisselingen in toon impactvol te maken. Ik zat continu met een grijns op m’n gezicht Deltarune te spelen, maar zo nu en dan neemt het verhaal je mee naar serieuzere thema’s, zoals verlatingsangst en de manier waarop een plek op de sociale ladder een persoon kan vormen. Zo leer je de compagnons van Kris steeds beter kennen, terwijl de protagonist zelf nog een soort enigma blijft.

Alleen in een game

Een van de meer mysterieuze aspecten van Deltarune is dat er een soort discrepantie bestaat tussen Kris als personage en de speler, die dat personage bestuurt. Een van de tofste aspecten van het spel is dat de controle op bepaalde momenten letterlijk van de speler wordt gerukt. Soms doet Kris dat zelf. Het is zowel een ijzersterke manier om een verhaal te vertellen als het karakteriseren van onze protagonisten. Het leidt zelfs tot een aantal momenten waarop je op alternatieve manieren invloed moet uitoefenen op de spelwereld.  

Er wordt dus net als in Undertale gespeeld met de conventies van een videogame. Deltarune weet je op bepaalde momenten actief in het verhaal van de game te betrekken. Niet per se door letterlijk tegen jou als speler te praten, maar op – in ieder geval aanvankelijk - subtiele manieren. Dialoogkeuzes die onderbroken worden bijvoorbeeld, of Susie die de bevelen van de partyleider negeert en haar eigen plan trekt.

Gedurende de Chapters ontplooit dit zich tot een steeds groter onderdeel van de ervaring. Ik ben bloedserieus wanneer ik zeg dat ik zo nu en dan vergat dat alles in Deltarune geprogrammeerd is, zo logisch voelen de reacties van personages op de controle die jij uitoefent. Deze game laat de beste kwaliteiten van het interactieve medium volop zien.

Deltarune deed me regelmatig denken aan cartoons met coming of age-verhaalelementen als Adventure Time en Gravity Falls, met name doormiddel van de hoofdpersonages. Dit is namelijk ook een verhaal over persoonlijke groei, hoe dat teweeg wordt gebracht door de mensen die we ontmoeten in onze levens en hoe we daar gezond mee om moeten gaan. Dit zie je vooral in Susie en Ralsei, maar het geheel krijgt een extra laag omdat jij de controle over Kris hebt. Belemmert dat de groei van de protagonist? Dit soort vraagstukken maken een bizarre maar uiterst unieke ervaring.

De overheersende sfeer van Deltarune is redelijk optimistisch en bijna jolig. Toch krijgt de game het voor elkaar om je mee te laten leven met een vergeten televisie met verlatingsangst, wat ontzettend willekeurig klinkt, maar eigenlijk geweldig samengaat met de personages en verhaallijnen die het spel presenteert. Het verhaal is niet bang om af en toe een paar serieuze onderwerpen te behandelen.  

Huiswerk maken?

Er is in deze review al meerdere keren verwezen naar Undertale, de eerdere game van Toby Fox. Om de vraag die op je lippen brandt te beantwoorden: nee, je hoeft Undertale niet per se gespeeld hebben om van Deltarune te kunnen genieten. Deze nieuwe game heeft een uniek verhaal met nieuwe personages, en speelt zich in een alternatief universum van Undertale af. Toch zijn er ook personages en referenties die vooral iets toevoegen als je al een tijdje in de bedenksels van Toby Fox hebt rondgelopen. Zeker als je begrijpt hoe keuzes in Undertale werken ga je de betrekking van de speler in het narratief nóg meer waarderen.

Het is allesbehalve een straf om Undertale te spelen, maar zelfs als je dat spel een keer hebt gespeeld, zijn er waarschijnlijk diepere geheimen waar je niet eens vanaf wist. Die geheimen in Undertale worden nu pas in Deltarune verkend. De twee games zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, maar tot in hoeverre dat de ervaring beïnvloedt is lastig te zeggen.

De connectie uit zich vooralsnog vooral in terugkerende personages, maar qua verhaal is het nog niet noodzakelijk om Undertale gespeeld te hebben. Ik kan me niet voorstellen dat Fox het bijster interessante verhaal van Deltarune ineens afkapt om Undertale-referenties rond te gooien, maar dat is simpelweg niet met zekerheid te zeggen. De game is namelijk nog niet helemaal af.

Even wachten

Chapter 1, 2, 3 en 4 van Deltarune zijn inmiddels dus uit, maar de laatste drie hoofdstukken ontbreken nog. Iedere Chapter wordt in principe hartstikke netjes afgesloten, maar wanneer we het einde van het overkoepelende verhaal te zien krijgen is nog onzeker. Reken erop dat Toby Fox nog wel een jaar of twee, misschien zelfs drie aan het sleutelen is. Het is ergens vergelijkbaar met hoe de remake van Final Fantasy 7 te werk gaat, al betaal je nu maar één keer. Ik verwacht niet dat Deltarune uiteindelijk onspeelbaar wordt voor mensen die Undertale niet gespeeld hebben. Dat vertrouwen heeft Toby Fox inmiddels wel verdiend.

Deltarune is in de huidige staat al een ongekend speciale game, die volop van het interactieve medium gebruikmaakt om een verhaal te vertellen dat je nergens anders kunt vinden. Het is schier onmogelijk om niet volledig opgeslokt te worden door deze wereld en diens personages. Undertale is nog altijd mijn favoriete game ooit gemaakt, maar wanneer Deltarune écht klaar is komt die hoogstwaarschijnlijk akelig dichtbij.

Voor deze review is het spel op de Nintendo Switch 2 gespeeld. Deltarune Chapters 1 tot en met 4 zijn nu beschikbaar op pc, PlayStation 4, PlayStation 5, Xbox One, Xbox Series X en S, Nintendo Switch en Nintendo Switch 2. Wie de game koopt krijgt gratis toegang tot de volgende Chapters wanneer die uitkomen.