Fifa 23 is een sobere afscheidswedstrijd

Afgelopen seizoen werd er in de Eredivisie 875 keer gescoord. Met 306 wedstrijden komt dat neer op een gemiddelde van 2,86 doelpunten per wedstrijd. In Engeland, Italië en Frankrijk zien we soortgelijke gemiddelden, terwijl in Duitsland iets meer en in Spanje iets minder werd gescoord. In Fifa 23 daarentegen zijn wedstrijden met meer dan vijf, zes of zelfs zeven goals schering en inslag. Het zegt alles over waar Fifa momenteel staat.

Qua content valt er echt niks op Fifa 23 aan te merken. Fifa bevat sinds jaar en dag al vrijwel iedere denkbare competitie, inclusief de Champions League, Europa League en Conference League. Daar komen dit jaar voor het eerst ook twee vrouwencompetities bij. In de Engelse competitie zien we onder andere Vivianne Miedema bij Arsenal, terwijl in Frankrijk Jackie Groenen en Lieke Martens bij PSG spelen. 

©GMRimport

Ook is het Philips Stadion toegevoegd, en kun je zelfs met het fictieve AFC Richmond uit de Apple TV Plus-serie Ted Lasso spelen. In FUT vinden we, naast Ted Lasso-content, onder andere nieuwe Icons en Heroes om een droomteam mee samen te stellen dat generaties overstijgt. Cruijff, Van der Sar, Kuyt en Frenkie in een team? Ja hoor, kan gewoon. Fifa 23 barst nu al van de content, en dan worden het mannen-WK in Qatar en het vrouwen-WK in Oceanië er straks ook nog gewoon aan toegevoegd. Er is natuurlijk altijd ruimte voor meer. Zo zouden we ook nog graag de Kuip zien om onze vaderlandse traditionele top 3 goed te vertegenwoordigen, maar dat is spijkers op laag water zoeken.

De echte ruimte voor verbetering zit in de gameplay. Op dat vlak vinden we dit jaar een nieuw Power Shot terug, en zijn er weer nieuwe animaties toegevoegd via de vooruitstrevende Hypermotion-technologie, waarmee bewegingen tijdens echte wedstrijden worden opgenomen. Wanneer alles samenkomt, schittert Fifa 23 als nooit tevoren. Ik heb nog een geweldig Power Shot van Berghuis op mijn netvlies staan: na een corner wordt de bal door de tegenstander weggewerkt, waarop de bal net buiten de 16 precies voor de voeten van de middenvelder belandt. De bal wordt perfect aangenomen en vervolgens ziedend hard in de kruising geschoten met een effect waar Roberto Carlos ‘U’ tegen zegt. Probeer op zo’n moment maar eens niet hardop te juichen.

Doelpunteninflatie zorgt voor waardeverlies

Zulke goals zijn mede mogelijk dankzij de strakke en fijnzinnige besturing. Als aanvallende partij kun je bijzonder nauwkeurig je bewegingen orkestreren. De bal eerst aannemen of gelijk schieten, even een balletje omhoog wippen om je tegenstander voorbij te komen, vol uithalen met een Power Shot of juist ingetogen de bal plaatsen: het kan allemaal. Maar waar in het echte voetbal een weergaloze actie van voetbalvirtuozen als Messi, Frenkie de Jong of Antony de momenten zijn waarvoor je naar het stadion komt, vallen de prachtgoals in Fifa 23 weg in een zee van onzindoelpunten.

Niet alleen vallen er overdreven veel doelpunten in een gemiddelde wedstrijd, veel doelpunten slaan ook nergens op. Vaak zie je dat al tijdens de wedstrijd zelf, maar in de herhalingen wordt pas écht zichtbaar wat voor onzin er allemaal door de HDMI-kabel richting de tv wordt geduwd. Keepers trekken hun hand soms opzichtig in of gaan halverwege de duik ineens hard over in een andere animatie, ballen krijgen onrealistisch veel effect, rollen op een onmogelijke manier door een standbeen heen voordat er wordt geschoten, en ga zo maar door.

©GMRimport

©GMRimport

©GMRimport

Misschien wel het meest extreme voorbeeld was een eigen goal van de computergestuurde tegenstander. Bij een terugspeelbal op de keeper, verdwijnt de voet van de keeper zo dóór de bal. Ja, zo rolt de bal wel in het eigen doel. Een incident? Een wedstrijd later wordt de voet van een verdediger letterlijk een paar centimeter korter, alleen maar zodat de bal precies door zijn poortje kan worden geschoten.

Het lijken anekdotische voorbeelden, maar zo is er in iedere wedstrijd wel iets aan te wijzen. Vooral vlak voor en vlak na rust vallen er buitensporig veel doelpunten, dikwijls op een bizarre manier. Dat doet vermoeden dat er meer krachten spelen: er moeten en zullen doelpunten vallen, het maakt niet uit hoe. Bij EA denken ze blijkbaar nog steeds dat voetbal er leuker op wordt naarmate er meer doelpunten vallen, maar dat is niet zo. Door deze doelpunteninflatie voelt geen enkele overwinning – of verliespartij, voor dat part – als je eigen verdienste. Dat is vooral doodzonde, want er zit ook genoeg in Fifa 23 dat wél goed is.

Bikkelharde tackles maken verdedigen leuk

Verdedigen is bijvoorbeeld interessanter geworden doordat de manier waarop spelers sprinten is aangepast. Hoewel de sprint die een speler trekt vooral visueel is aangepast, maakt het voor de beleving wel degelijk een verschil. Grote verdedigers benen nu met imposante passen achter hun man aan. Het geeft jou als speler het gevoel dat er nog wat te redden valt. Tackles kunnen bovendien bikkelhard en tóch perfect op de bal zijn. Gras vliegt bij zo’n tackle door de lucht en er blijft de rest van de wedstrijd een ferme streep op de mat zichtbaar. In de preview hadden we nog de ijdele hoop dat zulke tackles voor wat meer balans en een realistischer scoreverloop zouden zorgen. Dat is helaas dus niet het geval, maar ze maken het verdedigen in Fifa 23 wel spectaculairder en vooral bevredigender.

Ook keepers hebben bij vlagen waanzinnige reddingen in huis, waarbij ze helemaal gestrekt naar de hoek gaan. In het bijzonder bij corners werpt Hypermotion zijn vruchten af. Als de bal te dicht bij de keeper komt, torent de doelman soeverein boven de rest uit om de bal uit de lucht te grissen, alvorens hij zichzelf wegdraait om de bal onderweg naar de grond niet kwijt te raken. Zulke momenten ogen bijzonder waarheidsgetrouw. Het is des te onbegrijpelijker dan diezelfde keeper – of dat nou Manuel Neuer of Justin Bijlow is – een paar minuten later als een soort zoutzak achterover valt bij een prima houdbare bal. 

©GMRimport

Fundamenteel rot

Het moge duidelijk zijn dat er (al jaren) iets fundamenteel fout zit bij Fifa. Je kunt discussiëren of het tempo te hoog ligt en zelfs of (iets) meer doelpunten dan in het echt het spelletje niet attractiever maken, maar er speelt meer. De moderne Hypermotion-technologie wordt aangelengd met oude animaties die eigenlijk niet meer mee kunnen, en de hitdetectie rammelt aan alle kanten.

Bij keepers resulteert die clash tussen oude en nieuwe techniek rechtstreeks in foeilelijke doelpunten, maar ook elders op het veld begint het schrijnend te worden. Een verdediger die houterig instapt, een aanvaller die met een merkwaardige boog richting de bal loopt, of halsstarrig doorloopt terwijl een pass duidelijk achter ‘m gaat belanden; het zijn momenten die bepalend zijn voor het scoreverloop én het spelplezier. 

©GMRimport

©GMRimport

Talloze zaken die de afgelopen jaren zijn toegevoegd, zoals het afschermen van de bal, precisiedribbelen en de moderne animaties van Hypermotion, tonen onder de juiste omstandigheden de ware potentie van Fifa, maar het fundament is rot. Oud, afgeleefd, klaar. Er is komend jaar echt werk aan de winkel voor EA om een grondige renovatie of inhaalslag te realiseren. Alleen met een naamswijziging gaat het aankomende EA Football FC 24 het niet redden.

Fifa 23 is nu verkrijgbaar voor PlayStation 4, PlayStation 5, Xbox One, Xbox Series X|S, pc en Nintendo Switch. Op de huidige generatie consoles en pc zijn alle vernieuwingen te vinden, op de vorige generatie slechts een deel en in de versie voor Switch (‘Legacy Edition’) zitten geen vernieuwingen. Voor deze review is Fifa 23 gespeeld op de PlayStation 5.