Consolegeneraties zijn dood

Ik snap het wel hoor. Ontwikkelingstijden lopen op – zeker nu vanwege corona – en de nieuwe generatie spelcomputers is nog altijd slechter verkrijgbaar dan een voedzame maaltijd tijdens een gamebeurs. Dan zou je vanuit zakelijk perspectief toch wel gek zijn om die gigantische, bestaande userbase van PlayStation 4-bezitters plotsklaps aan de kant te schuiven. Er zijn nou eenmaal 110 miljoen PS4-bezitters tegenover nog net geen 8 miljoen PS5-bezitters. Tel uit je winst.

Geld is ook belangrijk

Die grotere afzetmarkt is niet alleen voor Sony als uitgever belangrijk, maar ook voor de ontwikkelaars. De inzet is voor hen tegenwoordig torenhoog. Bend Studio mocht bijvoorbeeld niet aan een vervolg op sleeperhit Days Gone beginnen, omdat veel mensen die game pas ontdekten in de uitverkoop of als gratis PlayStation Plus-game. Daardoor leverde het spel in Sony’s ogen te weinig op. Zo simpel is het: geen geld, geen games. En geen afzetmarkt (of een significant kleinere afzetmarkt), is geen geld (of significant minder geld). Het is in dat licht dus misschien maar goed dat Sony voor nu afwijkt van de traditionele generatiestrategie. Dat geeft zoveel mogelijk mensen de kans om van een game te genieten en dus ontwikkelaars de kans om toffe games te maken.

Het is ook een kleine pleister op de wonde voor eenieder die nog geen PlayStation 5 heeft bemachtigd – of er simpelweg het geld niet voor over heeft. Ook Horizon Forbidden West, de nieuwe God of War en Gran Turismo 7 kun je straks gewoon op jouw PlayStation 4 spelen. Je mist misschien wel Returnal en Ratchet & Clank: Rift Apart, maar dat soort ‘next-gen exclusives’ blijven zoals het er nu naar uitziet in de minderheid. Dan neemt de absurde vraag misschien ook een beetje af, wordt de PS5 een minder interessant scalp-object, en kan de hele markt een beetje tot rust komen.

Returnal als wortel voor mijn neus

Toch vind ik Sony’s omslag doodzonde. Ik ben een van die lucky few die wel een Xbox Series X en een PlayStation 5 heeft weten te bemachtigen, maar ik heb nog zelden iets gezien waarvan ik echt dacht: “wow, dit is nieuw, dit was eerder niet mogelijk”. Terwijl in de aanloop naar de nieuwe generatie van alles was beloofd. Dat ging verder dan ray-tracing en hogere framerates – technieken die je op zwakkere hardware relatief makkelijk kan uitschakelen of terugschroeven. Vooral dankzij de flitsend snelle SSD-opslag zouden games écht nooit meer hetzelfde zijn. Ik hoor Mark Cerny nog orakelen over de hoeveelheid prullenbakken in Spider-man.

Returnal bood een goed voorproefje van wat er mogelijk is. Het gaat er niet om dat zo’n laadscherm korter in beeld is – dat geloof ik allemaal wel bij de cross-gen games. Het gaat erom dat een game fundamenteel anders kan zijn als laadtijden volledig worden geëlimineerd. Ik zie Returnal niet zo snel werken op een PlayStation 4. Niet omdat de resolutie of framerate omlaag zou moeten (al zou dat bij die game al een gemis zijn), maar vooral omdat die instant actie kernonderdeel van de game is. Omgevingen worden nagenoeg instant geladen en barsten van de begroeiing en de details. Nog belangrijker: wanneer je doodgaat, sta je gelijk weer op. Dat klinkt simpel, maar is heel belangrijk voor het punt dat Returnal wil maken. De gehele ervaring zou niet hetzelfde zijn met een laadscherm, hoe kort het ook duurt. Zulke ervaringen wil ik; daarom heb ik een next-gen console.

De games uit Sony’s eigen stal hebben hun consoles altijd tot het uiterste gedreven. Dat waren juist games van het kaliber God of War, Horizon en Gran Turismo. Dat soort games waren altijd juist de ultieme manier om te zien wat je PlayStation kon doen. Zo hoort het ook: als Sony daarin niet het voortouw neemt, wie dan wel?

Dan maar Ratchet & Clank

Bij kamp-Microsoft wisten we tenminste al dat een game als Halo: Infinite als cross-gen titel zou verschijnen. Daar had ik mij bij neergelegd. Bovendien is de Xbox Series X perfect backward compatible en gaan dankzij cloud saves en smart delivery de vorige en de nieuwe generatie heel harmonieus hand in hand. Microsoft is heel bewust een weg in geslagen om geen nieuwe generatie, maar een ecosysteem te creëren, aangedreven door Game Pass. Daar mag je natuurlijk van alles van vinden, maar die visie is wel al geruime tijd glashelder.

Sony heeft de consolegeneraties altijd uit elkaar willen houden. De matige implementatie van backward compatibility geeft goed aan dat Sony inderdaad in generaties gelooft - of tenminste, geloofde. Het is prima als dat je visie is, maar dan moet je wél over de brug komen met echte system sellers - games die jaren later nog steeds als ijkpunt dienen om aan te geven waar we toen stonden qua techniek. Dat kunnen Horizon en God of War natuurlijk nog steeds wel worden, maar het kan niet anders dan dat ontwikkelaars toch bepaalde ontwerpkeuzes moeten maken die niet in het voordeel van de PlayStation 5 gaan uitpakken.

Ik heb nu maar al mijn zinnen op Ratchet & Clank gezet, misschien wel de enige echte big budget triple-A next-gen game van dit jaar. Het is misschien zelfs wel het einde van een tijdperk waarin Sony met hun games voorop loopt. En dat terwijl de nieuwe generatie nog niet eens één kaarsje mag uitblazen.

Elke zaterdag verschijnt er een column op Gamer.nl die (meestal) ingaat op actuele gebeurtenissen.