Het einde van het tijdperk van exclusieve games voor consoles lijkt te naderen. Xbox heeft het idee al zo goed als losgelaten en Sony gaat ook steeds meer experimenteren op andere platforms. Halo op Playstation is straks heel normaal en Spider-Man op Xbox misschien ook wel. Welkom in de multiplatformtoekomst!
Microsoft verraste begin vorig jaar vriend en vijand toen het na een flinke geruchtenstorm aankondigde vier titels naar concurrerende platforms te brengen. Grounded, Pentiment, Sea of Thieves en Hi-Fi Rush maakten de overstap naar PlayStation, en die eerste twee titels ook naar Nintendo Switch. Xbox-hoofd Phil Spencer gaf aan dat dit niet een compleet nieuwe strategie zou omhelzen, maar dat Microsoft wilde kijken of dit de games en de Xbox-divisie ten goede zou komen. “Maar vier games”, verzekerde hij in een podcast over de beslissing. “Geen verandering aan onze fundamentele strategie.” Een experiment dus.
In diezelfde podcast deed Spencer ook direct een voorspelling die destijds door velen werd weggelachen. “Ik heb een fundamenteel geloof dat exclusieve games voor één hardwareplatform de komende vijf a tien jaar een steeds kleiner onderdeel van de game-industrie worden.”
Doelgroep verbreden
Een dik jaar later is dat experiment enorm uitgebreid en handelt Microsoft praktisch als third party-uitgever. Nu de storm op het internet rond dat nieuwe exclusiviteitsbeleid van Microsoft aardig is gaan liggen, lijken die laatste woorden van Phil Spencer profetisch. Steeds meer uitgevers zetten in op multiplatformreleases. Kijk bijvoorbeeld naar Square Enix. De afgelopen jaren negeerde de uitgever het Xbox-platform regelmatig - deels uit eigen overweging en deels door deals met Sony. Final Fantasy 7 Remake op Xbox was jarenlang een utopie, maar inmiddels weten we beter. Final Fantasy 16 shadowdropte op de console van Microsoft en ook FF7 Remake is onderweg. Laatstgenoemde game komt ergens binnenkort ook uit op de Nintendo Switch 2.
©GMRimport
"We hebben vertrouwen (in de reeks) en zijn blij met de verkoopcijfers, maar moderne games kunnen duidelijk niet op een enkel platform uitkomen”, zei Final Fantasy-producent Yoshinori Kitase daar eerder al over. “We moeten de games aan een zo groot mogelijk publiek aanbieden." Naoki ‘Yoshi-P’ Yoshida benadrukte de strategie nog maar eens toen Fantasian Neo Dimension ook voor Xbox werd aangekondigd. “In de toekomst zullen Square Enix-titels steeds vaker gelijktijdig op elk platform worden uitgebracht”, verzekerde hij. Ook Kojima Productions liet de kans om multiplatform te gaan niet onbenut. De studio kocht de Death Stranding-IP terug van Sony en bracht Death Stranding: Director’s Cut direct naar Xbox.
Je game aan zoveel mogelijk mensen willen verkopen is natuurlijk ontzettend logisch, maar het is wel een grote stap voor een consolemaker. Toch heeft het er alle schijn van dat na Microsoft ook Sony een stukje van de multiplatformtaart wil. In 2020 begon het bedrijf al titels uit te brengen op pc. Horizon Zero Dawn was de eerste en later volgden meer grote klappers als God of War, The Last of Us en Spider-Man. Dat voelt nu heel normaal, maar destijds bracht het - vooral bij de fanatiekste fanboys - een flinke schokgolf teweeg. Exclusief betekende vanaf dat moment ‘eerst op PlayStation, later op pc’, een flinke verandering ten opzichte van het eerdere beleid om games alleen op PlayStation-consoles uit te brengen. Jarenlang blijft het daar grotendeels bij, maar inmiddels gaat Sony alweer een stapje verder. De tijdspanne tussen PS5-releases en de pc-versies wordt steeds korter en sommige spellen - liveservicegames zoals Helldivers 2 en megaflop Concord – komen zelfs direct uit op pc.
Steeds minder voorzichtig
PlayStation-ceo Hiroki Totoki benadrukt, meer dan zijn voorgangers, dat de winst van games gemaximaliseerd moet worden. "In het verleden wilden we consoles populair maken en dat was het hoofddoel van first party-games. Hoewel dit nog klopt, is het ook een kwestie van synergie. Als je sterke first party-content hebt - niet alleen op console, maar ook op andere platforms, zoals computers - kan een first party-game groeien door multiplatform te zijn. Dit kan weer bijdragen aan een hogere operationele winst, dus daar wil ik proactief aan werken”, legde hij uit aan aandeelhouders.
Tijdens een business segment van Sony laten PlayStation Studios-baas Hermen Hulst en Sony Interactive Entertainment-ceo Hideaki Nishino wel weten dat er geen urgentie is om het bedrijfsmodel drastisch om te gooien. “Het is belangrijk om te beseffen dat we heel bewust nadenken over het beschikbaar maken van onze franchises buiten de console, om zo nieuwe doelgroepen te bereiken”, vertelt Hulst “We volgen daarin een heel zorgvuldige, weloverwogen aanpak. Vooral aan de singleplayerkant zijn onze toptitels echt onderscheidend.”
©GMRimport
Toch heeft Sony er blijkbaar wel oren naar om ook singleplayergames naar concurrerende platforms te brengen. Dat werd voor het eerst duidelijk toen Sony Lego Horizon Adventures aankondigde voor de Nintendo Switch. Geen gigantisch project, maar de aankondiging van een spin-off van een van Sony’s grootste franchises voor een concurrerend platform doet wel de nodige wenkbrauwen fronsen. Het blijkt inmiddels binnen het zorgvuldige beleid te passen.
Veel gamers gaan er direct vanuit dat Lego een flinke vinger in de pap heeft bij die beslissing, maar dat blijkt al snel anders te liggen. "Het was gewoon een heel unieke kans voor ons", vertelt narrative director James Windeler over de beslissing. "Het was een natuurlijke fit voor de ambities die we hadden", vervolgt hij, doelend op de Nintendo Switch. "Ik blijf het benoemen, maar we willen dat dit spel voor iedereen is en de Switch is echt een platform waarmee we het publiek kunnen verbreden."
Ook leent Sony een paar licenties van oudere IP’s uit om ze opnieuw uit te brengen op meerdere platforms. Everybody's Golf en Patapon 1 + 2 Replay komen ook uit op Nintendo’s console. Sony’s exclusiviteit lijkt nu ineens ‘overal, maar niet op Xbox’ te betekenen, maar ook dáár komt nu een einde aan.
Historisch: een PlayStation-IP naar Xbox
Helldivers 2, met 12 miljoen exemplaren in twaalf weken de snelst verkopende Sony-game rond release ooit, komt later dit jaar naar Xbox Series X en S. Het is voor het eerst dat Sony volledig vrijwillig een game uitgeeft op een Xbox-console. MLB: The Show is een reeks van PlayStation-makelij die ook op Xbox - en in het verleden zelfs op Xbox Game Pass - verschijnt, maar dat heeft te maken met de deal rondom de MLB-licentie. Sony heeft daarbij geen andere keus. Helldivers 2 is echt een ander verhaal. Helldivers is een PlayStation-IP en onze Utrechtse vrienden van Nixxes Software, een first party-studio, zijn verantwoordelijk voor de port. Voor de aankondiging zag niemand dit aankomen.
Zelfs Xbox is nu dus geen verboden woord meer bij PlayStation. In een vacature 'senior director of multiplatform and account management' die pas online verscheen, worden Xbox en Nintendo zelfs expliciet genoemd. De persoon die deze functie krijgt, moet PlayStation helpen met het uitbreiden van PlayStations bereik "buiten PlayStation-hardware". ‘Optimaliseren van winstgevendheid’ is daarbij het grote doel.
Het is ook niet bepaald een lullig baantje, want het salaris bedraagt minimaal 246.000 dollar per jaar en kan zelfs oplopen tot 369.000 dollar. Dat betaal je waarschijnlijk niet aan iemand die een handjevol liveservicegames en wat klein spul moet overzien. Nee, zulke bedragen betaal je aan iemand die een grote rol speelt bij het vormen van een nieuwe strategie. De grootste fanboys willen deze vacature graag wegzetten als relatief onbeduidend, maar ze zijn daarmee mogelijk net zo naïef als Xbox-fanaten die vorig jaar riepen dat Microsoft maar vier games zou overhevelen.
De concurrentie leeft op
Maar waarom zou multiplatform gaan ook interessant zijn voor PlayStation, de grote marktleider? Het antwoord is simpel. In deze kapitalistische wereld telt maar een ding: knaken. Een grotere afzetmarkt betekent meer kans op inkomsten. Microsoft plukt daar inmiddels aardig de vruchten van. Xbox-games gaan als een raket op de PlayStation 5, waar veel gamers zitten die het bedrijf voorheen nooit bediende.
Forza Horizon 5, een vier jaar oude racegame, is tot nu toe de best verkopende game van het jaar in de PlayStation Store. In de afgelopen maand stonden bovendien maar liefst zes Microsoft-titels in de Amerikaanse PlayStation-top 10. Naast Forza Horizon 5 gaan The Elder Scrolls 4: Oblivion Remastered, Doom: The Dark Ages, Call of Duty: Black Ops 6, Indiana Jones and the Great Circle en Minecraft als warme broodjes over de (digitale) toonbank. Sea of Thieves was vorig jaar de bestverkochte game in de Europese PlayStation Store. Dat zijn geen lullige succesjes. Een nieuwe doelgroep aanspreken blijkt een enorm succes.
©GMRimport
Microsofts succes op PlayStation-consoles lijkt Sony te inspireren. Dat is helemaal niet gek, want uit alle communicatie blijkt dat ze op zoek zijn naar manieren om marges te vergroten. De budgetten voor grote singleplayergames rijzen de pan uit. Het ontwikkelen en promoten van een game als Marvel’s Spider-Man 2 kost al gauw zo’n driehonderd miljoen dollar. Met dat soort gigantische bedragen is het niet meer verantwoord om alleen op PlayStation 5 te verschijnen, zeker omdat het plafond van het totaal aantal console-eigenaren min of meer bereikt lijkt te zijn. Daarom profiteert Sony nu al van het pc-publiek.
Sony legt al jaren meer nadruk op het aantal maandelijkse actieve gebruikers. Hardwareverkopen worden minder belangrijk voor het bedrijf. Na het bekendmaken van de laatste kwartaalcijfers benadrukte Senior Vice President Sadahiko Hayakawa van Sony nog maar eens dat het bedrijf die kant op gaat. "In de gametak verschuiven we van een hardwaregericht platformmodel naar een model dat de community en gebruikersactiviteit vergroot". De tientallen miljoenen Xbox Series X en S- en Nintendo Switch-eigenaren zijn dus een volkomen logische volgende stap.
De consoleoorlog is voorbij
Sterker nog, het is misschien wel de enige manier om het consolepubliek verder uit te breiden. Het aantal verkochte consoles groeit zoals gezegd al jaren niet meer ten opzichte van vorige generaties. De PlayStation 5 en Xbox Series X en S lopen allebei achter op hun voorgangers. Alleen Nintendo verkocht een recordaantal Nintendo Switch-consoles, al is het nog maar afwachten of ze dat trucje kunnen herhalen met de duurdere Nintendo Switch 2. Thomas Mahler, de creative director van Ori-ontwikkelaar Moon Studios, wijdde eerder al uit over het plafond van de markt. “Consoles trekken al meer dan twee decennia steeds dezelfde 100 à 150 miljoen spelers. Als we de industrie willen zien groeien, moet het makkelijker worden om toegang te krijgen tot content”, schreef hij op X. "Het zou mij verrassen als Sony niet dezelfde strategie (als Microsoft, red) gaat toepassen."
©GMRimport
Sony hoeft daarbij waarschijnlijk ook niet bang te zijn dat spelers hun PlayStation direct bij het grofvuil zetten. Phil Spencer vertelde eerder in een podcast al dat Microsoft de belangrijkste consolegeneratie (die van PlayStation 4 en Xbox One) heeft verloren en dat gamers door hun digitale bibliotheek aan games enorm honkvast zijn geworden. Al die gekochte games laten ze niet zomaar voor wat het is om over te stappen op een andere plastic doos.
Matt Piscatella van Circana ziet dat net zo: “Alle pc-kopers van Helldivers 2 of Spider-Man hebben niet in plaats daarvan een PlayStation gekocht. Alle PlayStation-spelers die Forza Horizon 5 hebben gekocht, gingen niet voor een Xbox, en alle Xbox-spelers die MLB hebben gekocht zijn niet voor een PlayStation gegaan.” PlayStation hoeft dus niet bang te zijn dat spelers weggaan, en heeft maar één optie om de verstokte Xbox- en Switch-gamers te bereiken: het overzetten van hun games op concurrerende systemen.
©GMRimport
Wen er maar aan
Hoe Sony de multiplatformstrategie precies gaat invullen, valt nog te bezien. Buiten de aankondigingen van Helldivers 2 en Lego Horizon Adventures en de vacature heeft het bedrijf nog niets gedeeld over een strategiewijziging. Het bedrijf houdt zich ondanks de grote onrust op het internet wijselijk stil, op een e-mail aan een fan na. Iemand stuurde Sony een mail om zijn onvrede te uiten over de opgedoken multiplatformvacature en kreeg nog een reactie ook. “Terwijl we door blijven gaan met het ontdekken van nieuwe manieren om het game-ecosysteem te laten groeien en evolueren, blijven we toegewijd om de unieke identiteit die PlayStation representeert te behouden”, luidde het ietwat politiek correcte antwoord. Het waren maar vier games, toch Phil?
Ik durf in ieder geval mijn hand in het vuur te steken voor het feit dat we de komende jaren meer PlayStation-games op andere platforms gaan zien. Miljardenbedrijven als Sony en Microsoft geven geen moer om het gevoel van hun fans en zullen altijd de weg van het meeste geld kiezen. Halo komt volgend jaar naar PlayStation, de Xbox-versie van Helldivers 2 staat voor de deur, en de kans dat Spider-Man binnenkort naar Xbox en Nintendo Switch 2 slingert is nog nooit zo groot geweest. Wen er maar aan.
Alleen Nintendo blijft de vreemde eend in de bijt. Onze Japanse vrienden zijn eigenwijs blijven doen waar ze goed in zijn en die strategie staat nog altijd als een huis. Nintendo is niet meegegaan in het graphicsgeweld en kan daarmee nog met acceptabele budgetten werken. Bovendien heeft geen bedrijf zulke sterke mascottes als Nintendo. De aantrekkingskracht van Mario is groter dan die van Halo en The Last of Us bij elkaar opgeteld. Van die luxepositie zal Nintendo nog jaren blijven profiteren, al zal ook daar ooit een plafond worden bereikt...
De reacties onder dit artikel zijn tijdelijk uitgeschakeld. Aanstaande maandag worden ze weer geopend.
