Het negen jaar oude Grand Theft Auto 5 verschijnt deze week op de PlayStation 5 en Xbox Series X en S. Daarmee is de game op maar liefst drie opeenvolgende consolegeneraties uitgebracht. Dat is niet veel games gegeven. GTA 5 blijft echter relevant. Dat komt deels door de koers die Rockstar tegenwoordig vaart, maar laten we ook zeker de kwaliteit van de game niet tekort doen.

Het jaar 2013 was een uitstekend gamejaar. In dat jaar verschenen de PlayStation 4 en Xbox One, maar de ‘oude’ generatie kreeg een afscheid in stijl met games als BioShock Infinite en The Last of Us. De eerste plek in onze Top 25 van dat jaar was desondanks voor niemand minder dan Grand Theft Auto 5. 

Al het goede komt in drieën

Vooral de unieke opbouw met drie hoofdpersonages schiet te binnen als we terugdenken aan GTA 5. Waar de voorgaande ’games in de reeks je altijd in een specifiek hokje duwde met bijvoorbeeld drugsdealer Tommy Vercetti of gangster C.J., beleef je GTA 5 door drie totaal verschillende brillen. Michael, Franklin en Trevor kunnen bijna niet meer van elkaar verschillen. Spelers kunnen naadloos tussen de drie personages wisselen, en wisselen daarmee ook van leven. 

©GMRimport

De wereld draait namelijk door, ook als je als speler even niet aan de knoppen zit. Schakel je bijvoorbeeld over naar Michael, dan is de kans groot dat je ‘m midden in een ruzie met zijn vrouw aantreft. Trevor - duidelijk een slachtoffer van bezuinigingen op de geestelijke gezondheidzorg - vind je dan weer regelmatig dronken langs de weg of in de achterbak van zijn pick-up, terwijl Franklin vaak hangt met zijn maatje Lamar of zijn hond uitlaat. GTA 5 gaat een stapje verder dan alleen wat missies die bij het personage passen; het creëert complete levens voor de digitale delinquenten.

Bovendien voelt Los Santos als een echte stad. Wie nu Vice City of zelfs San Andreas opstart, merkt hoe klein die werelden eigenlijk zijn. De spelwereld van GTA 5 is zelfs anno 2022 groot, uitgestrekt en gedetailleerd. In het hart van de stad tref je dure winkels aan waar je voor exorbitante bedragen een nieuw jasje voor Michael kunt aanschaffen, terwijl rondom het dorpje Paleta Bay aan de voet van Mount Chiliad niets van de stadse drukte te merken is. Sommige radiostations zijn zelfs alleen maar in specifieke gebieden te ontvangen. Alles klopt en is in balans.

GTA als een service

Toch komt zelfs de meest uitgebreide en gedetailleerde singleplayer ooit tot een einde. Dat loste Rockstar op met de introductie van GTA Online. Er werd in het verleden al vaker geëxperimenteerd met multiplayermodi voor de franchise, maar met GTA Online slaagde Rockstar er ondanks een rommelige start in om een volwassen online modus neer te zetten.

©GMRimport

GTA Online gedijde in het begin erg bij diezelfde grote, gedetailleerde spelwereld als die we in de singleplayer verkenden, maar werd over de jaren constant voorzien van nieuwe content om interessant en fris te blijven. Met nieuwe locaties zoals een casino en het eilandje Cayo Perico, tot nieuwe verhaalcontent met Dr. Dre, is er met name de laatste paar jaar online steeds weer wat nieuws te beleven. Niet iedere speler staat te springen om in de online modus te moeten duiken voor deze content en de roep om ‘gewone’ singleplayercontent blijft groot, maar Rockstar hanteert ontegenzeggelijk een succesvolle formule. Eentje die niet alleen spelers doorlopend nieuwe content oplevert, maar ook doorlopend geld in het laatje van het bedrijf brengt.

Bij gebrek aan nieuwer

GTA 5, of beter gezegd GTA Online, wordt dus actief relevant gehouden. Toch is er nog een andere reden dat GTA 5 er nog steeds toe doet: er is nog altijd geen opvolger. Grand Theft Auto 6 is in ontwikkeling, maar dat is dan ook letterlijk het enige dat we erover weten. Het kan zomaar nog jaren duren voordat we die game daadwerkelijk kunnen spelen.

Het is opmerkelijk dat GTA 6 zólang op zich laat wachten. Toch is het ook niet helemaal onverwachts. De tussenpozen tussen ieder deel worden immers steeds langer. GTA 3, Vice City en San Andreas verschenen allen nog in een tijdsspanne van slechts vier jaar. GTA 4 verscheen vervolgens bijna vijf jaar later, en tussen GTA 4 en GTA 5 zat al iets meer dan vijf jaar. Grote games kosten nou eenmaal steeds meer tijd en geld om te maken.

©GMRimport

De GTA-droogte is echter extra bijzonder, omdat Rockstar tussendoor, afgezien van wat heruitgaven, alleen maar Red Dead Redemption 2 uitbracht. Ter vergelijking: tussen GTA 4 en 5 bracht de studio Midnight Club: Los Angeles, GTA: Chinatown Wars, Beaterator, Red Dead Redemption, Max Payne 3 én uitbreidingen voor GTA 4 en Red Dead Redemption uit. De verschillende studio’s van Rockstar werkten tegelijkertijd aan diverse grote en kleine projecten, met een constante stroom aan nieuwe games als gevolg.

Voor Red Dead Redemption 2 gooide het bedrijf de strategie om. Die game was te complex om door één studio uitgevoerd te worden, en dus voegde Rockstar alle losse studio’s samen tot één team van zo’n tweeduizend werknemers: Rockstar Studios. Zelfs met zoveel handen kostte de ontwikkeling jaren en was er naar verluidt een behoorlijke crunch, iets dat gelukkig steeds minder getolereerd wordt in de game-industrie en ook bij Rockstar verleden tijd zou zijn. 

©GMRimport

Moderne uitdagingen

Red Dead Redemption 2 was echter zowel kritisch als commercieel een daverend succes, net als GTA 5. De ‘kleinere’ games die Rockstar vroeger maakte, zoals Max Payne 3, wilden commercieel nog weleens tegenvallen. Gigantische spelwerelden maken, bevolkt door steeds complexere personages, loont dus voor Rockstar. Maar door Red Dead Redemption 2 ligt de lat voor openwereldgames in algemene zin en de verwachtingen voor alles wat Rockstar aanraakt specifiek, torenhoog. GTA 5 en Red Dead Redemption 2 overtreffen of zelfs maar evenaren zal dus tijd kosten, zeker als Rockstar heftige crunchtime wil voorkomen.

Daarnaast is het ongetwijfeld een uitdaging om iets te maken dat bespottelijker is dan de hedendaagse realiteit. GTA is altijd een parodie geweest op de realiteit, als een soort lachspiegel die ons werd voorgehouden. GTA 5 kwam echter uit in een simpelere tijd, toen we ons nog vooral druk maakten over onze privacy op social media. In de game speelt bijvoorbeeld het Facebook-achtige sociale netwerk Lifeinvader een grote rol. Sinds 2013 is Trump president geworden, werd de wereld getroffen door een pandemie en besloot Rusland dat het weer eens tijd was voor een krankzinnige oorlog. Zie dat maar eens te overtreffen. 

Op Grand Theft Auto 6 zullen we dus nog wel even moeten wachten, maar tot die tijd kunnen we in ieder geval – opnieuw – aan de gang met Grand Theft Auto 5. De game is op de PlayStation 5 en Xbox Series X en S voorzien van onder meer verbeterde graphics, HDR, 4k resolutie, 60 fps en raytracing en is vanaf 15 maart verkrijgbaar.

©GMRimport

PlayStation Stars, het loyaliteitsprogramma voor PlayStation-gamers, wordt stopgezet.

Dat heeft Sony gisteren aangekondigd. Er kunnen nu al geen nieuwe leden meer worden toegevoegd, en mensen die al lid zijn kunnen nog tot 23 juli nieuwe punten vergaren. Officieel kunnen punten nog tot 2 november 2026 worden ingewisseld, maar in de praktijk zal niemand meer na 23 juli 2026 punten in kunnen wisselen. Sinds vorig jaar zijn verdiende punten namelijk nog maar maximaal een jaar geldig. De vrijgespeelde digitale verzamelitems die met punten zijn gekocht, blijven wel te bezichtigen.

PlayStation Stars is een in 2022 in het leven geroepen initiatief waarmee mensen die op de PlayStation Store geld uitgeven - bijvoorbeeld door games te kopen - punten ontvangen. Ook door aan bepaalde voorwaarden te voldoen - zoals sommige games op specifieke momenten spelen - kunnen er extra punten worden vrijgespeeld. Die punten kunnen vervolgens weer uitgegeven worden via de PlayStation-app, bijvoorbeeld aan digitale beeldjes of complete (digitale) games.

Sony geeft als reden voor het stopzetten van PlayStation Stars dat het bedrijf de markt heeft geëvalueerd. Wel laat het bedrijf weten dat het wil kijken naar wat het in de toekomst kan bieden gebaseerd op lessen van het verleden. Eerder dit jaar zette Nintendo al een soortgelijk programma stop.

Gearbox-CEO Randy Pitchford heeft gemeld dat "echte fans wel een manier vinden" om Borderlands 4 te kopen, ook als de game 90 euro gaat kosten.

Games worden duurder - zo gaat Mario Kart World 80 dollar in de Verenigde Staten (en dus 90 euro in Europa) kosten en heeft ook Microsoft al aangekondigd de prijzen van sommige Xbox-games later dit jaar te verhogen.

Op social media verzocht iemand Pitchford eerder deze maand om Borderlands 4 niet een prijs van 80 dollar - oftewel 90 euro - mee te geven. Pitchford reageerde daarop met de melding dat hij niet degene is die deze beslissing maakt.

Vervolgens meldde hij het volgende: "Als je een echte fan bent, vind je een manier om de game te kopen. Mijn plaatselijke gamewinkel verkocht in 1991 Starflight voor de Sega Mega Drive voor 80 dollar toen ik net uit de middelbare school kwam en voor een minimumloon in een ijssalon werkte, en mij lukte het ook om de game te kopen."

De opmerking van Pitchford kreeg deze week een tweede leven en werd door sommige fans bekritiseerd. Pitchford reageerde op die kritiek door naar een video-interview te linken, waarin hij meldde dat hij niet weet hoeveel de game gaat kosten. "Dat is de waarheid." Vervolgens vertelde hij dat het belangrijk is dat games de juiste prijs krijgen om de toenemende kosten in gameontwikkeling op te vangen.

De CEO stelde dat Gearbox er zeker van wil zijn dat Borderlands 4 genoeg waar voor je geld gaat bieden. "Wat de prijs ook wordt, we zijn entertainers. Ja, we willen meer middelen om grotere en betere games te maken. Borderlands 4 is niet voor niets zo geweldig. Het komt omdat jullie Borderlands 3 hebben gekocht, en we hier budget voor hadden. We konden daardoor het budget voor de ontwikkeling meer dan verdubbelen."

Fans hoeven in ieder geval niet lang meer te wachten tot ze de prijs van de game te horen krijgen. "We gaan binnenkort de prijs vernemen, en het is mogelijk de nieuwe prijs waar Nintendo en Microsoft ook voor gaan. Maar het kan ook zo zijn dat we de oude prijs aanhouden. De uitgever beslist." De Borderlands-games worden uitgegeven door 2K Games, dat weer onderdeel uitmaakt van Grand Theft Auto-uitgever Take-Two Interactive.

Pitchford sloot af met een grapje. "Als de game goedkoper wordt, verkopen we misschien wel de minimap die jullie willen zien, maar die we pas later ontwikkelen. Hoe graag willen jullie die? Tien dollars? Ik weet het niet. Ik maak maar een grapje. Of toch niet?"

In Borderlands 4 keren de cel-shaded graphics van de voorgaande delen terug. Ook moet het aanbod aan loot uitgebreider dan ooit worden. De game wordt wederom alleen en in co-op voor vier spelers speelbaar, en zal weer een hoop vuurgevechten, wereldverkenning en een "eclectische cast met oude en nieuwe onvergetelijke personages" bevatten.

Onlangs werd aangekondigd dat de game iets eerder dan verwacht naar PlayStation 5, Xbox Series-consoles en pc komt - namelijk op 12 september. Een Nintendo Switch 2-release staat op moment van schrijven nog gepland voor in de loop van dit jaar. Hier vind je alles dat we weten over Borderlands 4.