De keuze tussen performance- en graphicsmodi in consolegames kan veel beter. Niet alleen is die keuze vaak onduidelijk, het verschil tussen beide modi lijkt ook nog eens enkel groter te worden. Je moet straks al op dag één van de nieuwe consoles kiezen tussen raytracing en 60 frames per seconde.

Assassin's Creed Valhalla draait volgens Ubisoft op 'minstens 30 fps' in 4k - een 60 fps-modus op mindere resolutie of met mindere graphics lijkt niet uitgesloten. Ook de PS5-exclusive Demon’s Souls krijgt een ‘fidelity mode’. Maar Marvel’s Spider-Man: Miles Morales spant de kroon. Deze game heeft alleen realtime raytracing en 4k als je de graphicsmodus kiest. Wil je mooiere graphics? Dan draait je game op 30 fps. Wil je 60 fps? Dan krijg je geen raytracing en native 4k.

©GMRimport

30 fps versus 60 fps

De gedachte dat ik met next-gen nog steeds niet verlost ben van die keuze, dempt mijn enthousiasme behoorlijk. Maar het is wel even handig om aan te geven dat dit niets te maken heeft met luiheid. Ik typ dit op een 165hz g-sync-monitor waarmee ik maar al te graag in spelinstellingen duik. Het optimaliseren van settings voor de beste framerate is juist top. Maar dan wel op pc's, niet op consoles. En dat zeg ik niet omdat consoles zogenaamd toegankelijk moeten zijn.

Deze nieuwe consoles zijn namelijk vooral géén pc’s, een platform waarop 4k zelfs met het oog op de toekomst nog in de relatieve kinderschoenen staat. De PlayStation 5 en Xbox Series X stellen eigenlijk andere prioriteiten dan de meeste pc’s - zeker in vergelijking met de PlayStation 4 en Xbox One.

©GMRimport

Neem de integratie van een ssd, consistentie die alleen mogelijk is dankzij de uniformiteit van consoles. Foefjes zoals de Velocity-architectuur van de Series X werken niet op een bouw-het-zelf-platform als de pc. Bovendien worden de nieuwe consoles in de markt gezet als 4k/60 fps-machines, maar veel pc-gamers prefereren verversingssnelheid boven resolutie. Net als fabrikanten: 1440p/144hz zonder HDR is nog steeds een sweet spot voor een monitor.

Nu lijkt dat verschil mettertijd kleiner te worden. Met de komst van nieuwe videokaarten, zeker alles vanaf de GeForce RTX 3080, én goedkopere monitoren, wordt 4k op de pc een meer gangbare optie. Die logica is ook toe te passen op consolegaming. In de woonkamer is de strijd op tv’s al jaren geleden gewonnen door 4k, maar hdmi 2.1-poorten en 120 hertz (en dus 120 fps) sijpelen langzaamaan onze woonkamers binnen. Toch verwacht niemand een combinatie van 4k/120 fps zonder concessies. Immers, zelfs pc’s hebben hier moeite mee.

Dat bewijst Dirt 5, een lanceringsgame op de Series X en PlayStation 5. In het geval van 120 fps draait die game op een dynamische resolutie die af en toe zelfs 1080p aantikt. Dat een refreshrate boven de 60 hertz én 4k een soort-van-onmogelijke combo is bij veel nieuwe games, is niet meer dan logisch. 120fps en een 4k zijn twee uitersten. Dat je kunt kiezen tussen een van de twee is broodnodig. Daar ben ik volstrekt oké mee.

©GMRimport

Keuzevrijheid

Waar ik niet oké mee ben, is dat 4k/60 fps in de ‘optionele’ hoek lijkt te belanden.

Noem mij een verloren romanticus (je zou de eerste zijn), maar ik vind niets zo ergerlijk als het volgende beeld. Ik investeer in een gloednieuwe console, ik start voor het eerst de mooiste lanceringsgame, maar meteen moet ik concessies doen. Marvel’s Spider-Man offert 4k mét realtime raytracing op voor een fijne framerate. Het resultaat? 30 fps op een PlayStation 5. Maar wat ik vooral ergerlijk vind: al realiteit op de lanceringsdag van een nieuwe consolegeneratie.

Optioneel 4k, optioneel raytracing, optioneel 60 fps: de kracht van de consoles wordt niet zozeer gebruikt om te stroomlijnen naar 4k/60 fps, maar om opties te bieden. Je gaat kiezen. Opnieuw. En dat probleem wordt enkel prominenter. Door real-time belichtingsmethodes en hogere verversingssnelheden op tv’s (lees 120hz) ga je de verschillen tussen de keuzes steeds beter zien. Inderdaad, dat is al tijden zo op pc's, maar daar is 4k als kind van de rekening geen probleem. 1440p op een veel hogere framerate en een 27 inch monitor? Ik teken er graag voor.

En dan het tweede pijnpunt. De verschillen tussen de prestatiemodi zijn vaak volstrekt onduidelijk. In iedere game is het effect op de framerate anders - soms merk je het vooral in dips, soms in algehele consistentie. En wat maak ik precies mooier? Geen schaduwen? Hogere anti-aliasing? Het effect op pracht en praal verschilt per game.

Uit beelden van Digital Foundry blijkt bijvoorbeeld dat Dirt 5 geen of nauwelijks publiek naast de weg neerzet als je voor 120 fps kiest. Ook zijn de schaduwen blurry. Maar dat staat er dus niet bij als je tussen de modi kiest. Ook in veel andere games wordt dat verschilniet uitgelegd. Toegegeven, consolegames moeten simpel zijn, en ontwikkelaars wil de massa niet lastigvallen met moeilijke termen. Grafische verbeteringen zitten daarom vaak verstopt achter de termen ‘better graphics’ of ‘better framerate’. En dat is begrijpelijk.

Maar dat betekent niet dat het geen belangrijke informatie is. Ik wil weten wat ik uitschakel. En dan doel ik niet alleen op de graphics. Soms ontgrendelen performance-modi simpelweg de framerate. Die framerate is dan opeens instabiel, of varieert juist enkel van laag tot iets minder laag. Dan kies ik juist weer liever voor graphics. Tenminste, denk ik? Lang niet alle ontwikkelaars en uitgevers zijn zo vriendelijk om het verschil tussen performance- en resolutiemodus even in een berichtje op Twitter te duiden. Vaak heb ik geen idee waar ik voor kies.

Niet dat die uitleg per se veel hoeft uit te maken bij de komende generatie consoles. Het bewijs moet nog binnendruppelen, maar ik ben bang dat veel zware next-gengames 60 fps louter als einddoel hanteren in performance-modus, zoals Demon’s Souls en Spider-Man dat doen gaan. Zeker in het geval van 30 fps is er voor mij dan eigenlijk geen keuze meer: nooit zal ik 60 fps opofferen voor betere belichting en een hogere resolutie. Dat is het mij niet waard.

©GMRimport

Hoop

Mij niet. Die toevoeging is hier belangrijk. Deze hele kwestie is persoonlijk.

Als je dit leest en denkt: wat een gelul, het maakt mij echt geen reet uit of ik een keuze moet maken tussen performance en graphics; top. Heel begrijpelijk. Niet iedereen ergert zich aan 30 fps. Niet iedereen vindt het erg framerate op te offeren voor graphics. Sterker nog, de minder fanatieke gamers zijn in de meerderheid, en die meerderheid ziet het verschil minder goed. En dan zijn er nog de mensen die het verschil wel zien, maar juist helemaal blij zijn met de keuzevrijheid. Daar valt óók gewoon iets voor te zeggen.

Maar ik ben niet een van hen. Waar ik van baal, is het vooruitzicht. Als in, het letterlijke vooruitzicht. Dat ik straks naar een zonsopkomst staar in prachtig HDR en 60 fps, en maar één ding kan denken: shit, had ik toch maar raytracing aangezet.

Elke zaterdag verschijnt er een column op Gamer.nl die ingaat op actuele gebeurtenissen. Lees de andere columns:

Een rechter in de Verenigde Staten heeft besloten dat Apple in dat land geen commissie meer mag rekenen voor aankopen die buiten de App Store worden gedaan.

Fortnite-uitgever Epic Games heeft daarmee een belangrijke winst in de rechtszaak tegen Apple behaald. Bedrijven mochten sinds 2021 al iOS-apps laten doorlinken naar bijvoorbeeld externe winkels om daar gebruikers aankopen te laten doen. Apple pakte nog wel 27 procent van die opbrengsten, maar dat mag nu niet meer. Deze regel gaat per direct in.

Overigens mag Apple ook geen beperkingen meer opleggen over de opmaak of plaatsing van links naar andere manieren van betalen. Het bedrijf mag iOS-gebruikers op geen enkele wijze meer belemmeren om een app te verlaten voor bijvoorbeeld een externe winkel. Apple mag wel nog een boodschap weergeven waar in staat dat gebruikers een website van een derde partij bezoeken, maar deze boodschap moet zo neutraal mogelijk zijn.

Apple laat weten het niet eens te zijn met het besluit van rechter Yvonne Gonzalez Roger en in hoger beroep te gaan. Epic-CEO Tim Sweeney heeft aangegeven tevreden te zijn met de uitspraak en Fortnite volgende week dan ook terug te brengen naar de Amerikaanse App Store. Mochten de bovenstaande regels ook wereldwijd worden ingevoerd, dan moet de game wereldwijd weer in de App Store komen te staan. Fortnite kan wel op iOS gespeeld worden, maar alleen gedownload worden via andere winkels, zoals van Epic Games zelf.

Xbox heeft de prijzen van Xbox-consoles en -accessoires wereldwijd verhoogd. Later dit jaar gaan ook de prijzen van Xbox-games omhoog.

Eerder vandaag lekte de Franse winkelketen Micromania al een prijsverhoging voor alle Xbox Series X en S-modellen, en Microsoft heeft inmiddels aan plekken als Windows Central en Eurogamer bevestigd dat de prijsverhoring doorgaat.

Dat betekent dat de Xbox Series X vanaf nu 599,99 euro kost, de 2TB Galaxy Black-version 699,99 euro en de Series X Digital 549,99 euro. De Series S met 512GB kost 349,99 euro en de Series S met 1TB 399,99 euro.

De standaard draadloze Xbox-controller kost nu 64,99 euro, een gekleurde versie kost 69,99 euro. Speciale edities kosten 79,99 euro, terwijl de Core- en Full-versies van de Xbox Elire Controller Series 2 respectievelijk 149,99 euro en 199,99 euro gaan kosten.

Het is de bedoeling dat rond de feestdagen prijzen van Xbox-games ook omhoog gaan. In de Verenigde Staten kunnen de grootste games 80 dollar gaan kosten - wat zich mogelijk naar 90 euro in Europa vertaalt. Eerder kondigde Nintendo al aan dat de fysieke versie van Switch 2-game Mario Kart World ook 90 euro gaat kosten. Prijzen voor Xbox Game Pass worden op moment van schrijven niet verhoogd.

Eerder vandaag onthulde Microsoft zijn kwartaalcijfers, waaruit bleek dat de gamedivisie van het bedrijf een stijging in omzet heeft waargemaakt ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Wel loopt de omzet gerelateerd aan hardware alsmaar terug. Microsoft lijkt dat ook een steeds grotere focus te hebben op het verkoop van games en services - ook op andere systemen. Dit verklaart mogelijk deels waarom de prijzen van hardware nu omhoog gaan - op deze manier haalt het bedrijf zoveel mogelijk omzet uit de verkoop van zijn consoles.

De huidige gezondheid van de wereldwijde economie speelt mogelijk ook een rol. Microsoft is dan ook niet de enige binnen de game-industrie die zijn prijzen omhoog gooit. Afgelopen april ging de prijs van de PlayStation 5 Digital Edition bijvoorbeeld omhoog.