Het is dezer dagen misschien wel de meest gestelde vraag binnen de game-industrie: hoe ziet de toekomst van Xbox als console er nou precies uit? Het heeft er alle schijn van dat Microsoft het rigoureus anders gaat aanpakken gedurende de volgende consolegeneratie. Maar hoe zijn ze op dit punt gekomen en wat gaat er dan precies gebeuren? We duiken er samen in!
We beginnen bij The Game Awards in 2019. Gedurende de show van Geoff Keighley doet Microsoft tegen ieders verwachting in haar next-gen console uit de doeken: de Xbox Series X. Phil Spencer, die dan nog de titel hoofd van Xbox draagt, verschijnt op het podium om het nieuwe paradepaardje aan te prijzen. Hij spreekt van de grootste en meest diverse line-up van exclusieve titels die Microsoft ooit heeft gehad. Een duidelijke boodschap die na de matige Xbox One-generatie met luid gejuicht wordt ontvangen.
Zoveel mogelijk exclusives
De ambitie om veel exclusieve titels uit te brengen wordt vlak voor release van het apparaat nog maar eens verduidelijkt. Microsoft neemt ZeniMax Media, het moederbedrijf van onder andere Bethesda, over. Daarmee vallen reeksen als Doom, Fallout, The Elder Scrolls en Dishonored ineens onder de Xbox-paraplu. Veel gamers vragen zich direct af of de nieuwe titels in deze reeksen dan ook exclusief worden voor Xbox en pc. Het antwoord van Phil Spencer is een overduidelijke “ja”. “Dit gaat om exclusieve games die uitkomen op platforms waar Game Pass bestaat”, laat hij weten in een uitgebreide video over de overname. “Dat is ons doel. Dat is waarom we dit doen”, vult hij aan, doelende op de overname.
De boodschap is luid en duidelijk: Microsoft wil zoveel mogelijk exclusieve titels maken voor Xbox Series X en S en pc. Dat Microsoft hier zo hard op inzet, is voor niemand een verrassing, want het bedrijf had wat goed te maken na de vreselijke release van de Xbox One. Die console was eigenlijk na de onthulling al ten dode opgeschreven door de enorme focus op altijd online en televisie. Microsoft deed tijdens deze onthulling eigenlijk alles fout wat je maar fout kan doen. Hoewel de line-up op release niet eens zo slecht is, komt de console nooit echt van de grond.
Toch is ook de Xbox Series X en S-release niet bepaald grandioos te noemen. Halo Infinite, het absolute paradepaardje, wordt uitgesteld, dus qua exclusives is het weer droog aan de Xbox-zijde. Tuurlijk, met nette gratis upgrades voor Gears 5, Ori and the Will of the Wisps en Sea of Thieves is er genoeg eye candy om een middagje te watertanden, maar de echte system seller blijft uit. Het duurt ook een behoorlijke tijd voor die er komt. En dat terwijl concurrent PlayStation lanceert met de remake van Demon’s Souls, Marvel’s Spider-Man: Miles Morales en Sackboy: A Big Adventure.
Grootste overname ooit
In november van 2021 komt Forza Horizon 5 en in december van dat jaar Halo Infinite uit. Het geduld van Xbox-gamers wordt eindelijk beloond, en dat niet alleen met de hierboven genoemde standaard Xbox-franchises. Met Hi-Fi Rush, Starfield en in 2024 nog Senua’s Saga: Hellblade 2 begint de Series-line-up er zowaar steeds beter uit te zien. Maar de honger naar meer content is nog niet gestild voor Microsoft. Wie dacht dat de overname van Zenimax al gestoord was, kiepert helemaal achterover bij het volgende doel: Activision Blizzard overnemen voor een kleine 69 miljard dollar, de grootste overname in de game-industrie ooit.
Het bericht waarin Microsoft die ambitie wereldkundig maakt, laat de gamewereld op zijn grondvesten schudden. Moet dit allemaal wel kunnen? Wordt Call of Duty straks exclusief voor Xbox-consoles en pc? Gaat het personeel van de uitgever eindelijk fatsoenlijk behandeld worden? Al deze vragen staan centraal tijdens een enorme juridische strijd die Microsoft voert tegen verschillende concurrentiewaakhonden, voornamelijk de Amerikaanse Federal Trade Commission (FTC).
Microsoft doet er alles aan om te beargumenteren dat deze overname echt niet slecht is voor de game-industrie. Daarbij maakt men keer op keer duidelijk: we doen dit niet om titels van gamers af te pakken en ze exclusief te maken. Het contrast met de boodschap tijdens de Zenimax-overname kan haast niet groter. En dat betaalt zich uit, want de overname wordt wereldwijd goedgekeurd. Zelfs de FTC geeft zich uiteindelijk gewonnen.
Hoewel Microsoft niet altijd even helder communiceert over de nieuwe strategie, wordt steeds duidelijker dat exclusieve games in ieder geval een stuk minder belangrijk worden. Microsoft-CEO Satya Nadella geeft tijdens de strijd met de FTC zelfs aan dat hij exclusieve games het liefst ziet verdwijnen.
Niet veel later wordt duidelijk dat het softwarebedrijf het niet alleen bij woorden laat, maar ook bij daden. Alles van Activision Blizzard blijft multiplatform. Xbox-spelers krijgen niet eens de exclusieve voordeeltjes die PlayStation-spelers jarenlang wel kregen in bijvoorbeeld Call of Duty. “Geen slijmerige platformdingen”, zo meldt Phil Spencer – die inmiddels bekendstaat als hoofd van Microsoft Gaming .
Het einde van exclusives
In februari 2024 komt er ineens een gigantische geruchtenstroom op gang. Microsoft zou achter de schermen bezig zijn om hun games ook naar PlayStation-consoles te brengen. Niet alleen games van Activision Blizzard, maar titels als Starfield, Sea of Thieves en Hi-Fi Rush worden vaak genoemd. Het internet gaat zo los op deze geruchten dat Microsoft zich genoodzaakt voelt snel uitleg te geven in een speciale podcast. In die podcast komt de aap al snel uit de mouw: vier Xbox-games komen naar concurrerende platforms. Phil Spencer noemt de namen nog niet (het gaat in ieder geval niet om Starfield en Indiana Jones), maar al gauw blijken Hi-Fi Rush, Pentiment, Sea of Thieves en Grounded de eerste kandidaten. “Zie dit niet als een signaal dat alles komt”, belooft Phil Spencer vervolgens.
Die belofte blijkt niet veel waard, want inmiddels zijn er al een hoop Xbox-games – waaronder Indiana Jones - naar PlayStation gekomen en het lijkt er niet op dat dit in de toekomst minder wordt. Microsoft spreekt ook al uit de Nintendo Switch 2 graag te willen ondersteunen. Legendarische Xbox-merken als Forza en Gears of War maken de stap naar PlayStation. Het is alleen nog wachten op de man met de groene helm. Gekscherend wordt al gezegd dat Xbox niet Activision Blizzard heeft overgenomen, maar andersom. Het heeft er alle schijn van dat de Xbox-divisie nauwer in de gaten wordt gehouden door de hoogste piefen binnen Microsoft.
Belangrijkste generatie verloren
Het voelt als een mes in de rug van de grootste Xbox-fans, maar het is natuurlijk hartstikke logisch. Phil Spencer heeft Microsoft zover gekregen om tientallen miljarden in de Xbox-divisie te pompen en die investeringen moeten zich uitbetalen, het liefst zo snel mogelijk. Nog eens proberen de Xbox Series-consoles massaal aan de man te brengen of zelfs wachten tot een volgende consolegeneratie om te knallen met exclusieve games? Dat duurt allemaal te lang. De knaken moeten binnenstromen, liever gisteren dan vandaag.
Phil Spencer zei eerder al dat Microsoft de belangrijkste generatie (die van de PlayStation 4 en Xbox One) verloren heeft. Mensen zijn toen begonnen met het opbouwen van hun digitale bibliotheek en zullen die niet snel van de hand willen doen om over te stappen naar de concurrent. Dat blijkt wel tijdens de huidige generatie, want weinig gamers maken de overstap naar Xbox Series X en S. De schattingen over de verkoopaantallen variëren tussen de 28 en 35 miljoen, waarmee de huidige generatie zelfs achterloopt op het verkooptempo van de Xbox One.
Multiplatform is dus overduidelijk de toekomst voor Xbox en met de ‘This is an Xbox’-campagne, waarmee Microsoft duidelijk wil maken dat alles een Xbox is, zet men er steeds meer op in dat je helemaal geen Xbox nodig hebt. Maar waarom gaat Microsoft dan überhaupt nog Xbox-consoles maken? Veel mensen vragen zich af wat ze nog aan die plastic dozen hebben. Sommigen suggereren zelfs dat Xbox-hardware dood is. Een van de prominenten met die mening is Laura Fryer, die jarenlang bij Microsoft werkte en onderdeel was van het team achter de allereerste Xbox en onder andere Gears of War 2. Ook voormalig Blizzard-baas Mike Ybarra ziet het niet rooskleurig in voor de toekomst van de console.
Next-gen komt eraan
Dat Microsoft de afgelopen jaren meermaals benadrukte hard te werken aan de volgende generatie is voor velen niet overtuigend genoeg. Daarom gooit Microsoft – het begint op paniekvoetbal te lijken - maar weer eens een filmpje online. Daarin kondigt Sarah Bond een innige samenwerking met hardwarefabrikant AMD aan. Microsoft werkt samen met het bedrijf aan toekomstige Xbox-hardware, bestaande uit consoles en handhelds.
Hoe die hardware er precies uit gaat zien, wordt nog allerminst duidelijk. De laatste maanden hebben de gekste geruchten de ronde gedaan. Wat het meest terugkomt, is dat de nieuwe Xbox helemaal geen traditionele console wordt, maar meer een soort pc waar ook andere pc-winkels op draaien. De ROG Xbox Ally, een pc-handheld met Xbox-logo die precies dat kan, vormt extra olie op dat geruchtenvuur. Tussen neus en lippen door lijkt Bond te bevestigen dat de Xbox inderdaad andere winkels gaat ondersteunen. Ze spreekt van een “Xbox-ervaring die niet gelinkt is aan één winkel of apparaat”.
Daarbij vermeldt ze dat Windows het beste platform voor games moet worden. Alle seinen wijzen daarmee op een soort pc. Microsoft is al jaren bezig om de game-ervaring op Windows te verbeteren. De ROG Xbox Ally moet daar een grote stap in zetten, met een consoleachtige interface die veel achtergrondprocessen uitschakelt om games zo optimaal mogelijk te kunnen draaien. Deze interface wordt mogelijk de kern van de nieuwe generatie. De huidige Xbox-app op pc is door de jaren heen ook al flink veranderd. Sinds kort kun je de Steam-games die je bezit ook opstarten vanuit die app: weer een aanwijzing dat Microsoft graag met het Valve-platform in zee gaat.
Een traditionele console?
Waar veel Xbox-gamers bang voor zijn, is dat ze met zo’n pc de toegang tot hun huidige consolegames verliezen. De ROG Xbox Ally speelt immers ook geen consolegames af en met een rigoureus andere console wordt backward compatiblity misschien ook wel erg lastig. Bond neemt die zorgen weg. AMD ontwikkelt de chips, zoals ze dat al doen sinds de Xbox 360. Daarom wordt backward compatibility met je huidige Xbox-bibliotheek mogelijk. Hoe dit werkt, wordt dan weer niet uitgelegd. Wordt het emulatie? Kunnen we onze disks gebruiken? Wordt het dan toch een traditionele console? Niemand weet het nog.
Het kan natuurlijk ook zo zijn dat we het allebei krijgen: een soort pc en een traditionele console. Of zelfs meerdere pc’s. Dat is in ieder geval wat de doorgaans betrouwbare journalist Tom Warren verwacht. Hij denkt dat Microsoft zelf een console gaat maken en daarnaast andere bedrijven de kans gaat geven om ook Xbox-branded apparaten te maken. Daarbij noemt hij pc-maker Asus als voorbeeld. Dat is natuurlijk een inkoppertje, aangezien Asus ook de ROG Xbox Ally maakt.
AMD lijkt die strategie te bevestigen. CEO Lisa Su vertelt dat het bedrijf werkt aan een roadmap van chips voor consoles, handhelds, pc’s en de cloud. “Dat doen we allemaal met backward compatibility zodat gamers hun favoriete games op verschillende platforms kunnen spelen”, zegt ze. Samen met Microsoft bouwen ze een “open ecosysteem”, waarmee je op al je schermen games kunt spelen. Het idee dat elk scherm een Xbox is, is daadwerkelijk de toekomst.
Meer Xbox = goed nieuws
Eén ding is duidelijk: Xbox-hardware heeft een toekomst, maar hoe die toekomst er uitziet blijft nog gissen. De aankondiging van Bond is vooral een gemiste kans om geruchten echt de kop in te drukken of juist te bevestigen. Tussen neus en lippen door krijgen we een idee van wat er staat te gebeuren, maar nog niets is met zekerheid te zeggen. De twee korte aankondigingsvideo’s roepen meer vragen op dan dat ze antwoorden geven. Dat ligt wel geheel op een lijn met de warrige communicatie van Microsoft. Op dat vlak is het bedrijf niet echt sterker geworden.
Echt duidelijkheid verschaffen is waarschijnlijk nog niet mogelijk, want de strategie van Microsoft is net zo veranderlijk als het weer. Wanneer het bedrijf geld nodig heeft voor investeringen in AI, zet het bijvoorbeeld zo 9100 man personeel als grofvuil op straat, zo ontdekten we onlangs nog. Vermoedelijk krijgen we volgend jaar meer te horen over de hardwareplannen, want de meeste geruchten wijzen erop dat de nieuwe generatie in 2027 begint. Sommigen noemen zelfs 2026, maar dat lijkt erg vroeg.
Het is in ieder geval goed nieuws dat Xbox hardware blijft maken. PlayStation en Nintendo hebben flinke concurrentie nodig om de boel een beetje leuk te houden. Bovendien steken de consoles van Microsoft de laatste jaren enorm goed in elkaar. De Xbox One X was een klein, krachtig wondertje en de Xbox Series X is op veel fronten een betere machine dan de PlayStation 5. De GPU en CPU zijn sneller, de bandbreedte van de HDMI is hoger (40GBps ten opzichte van 32 GBps in de PS5), Quick Resume is een verdraaid fijne functie, FPS Boost en Auto HDR maken oudere games een stuk mooier en de VRR-implementatie is superieur. Ook is de controller voor veel gamers nog steeds de fijnste, ondanks de geringe innovatie.
Voor ondergetekende – die ook een PlayStation 5 Pro heeft staan – blijft de Xbox Series X in ieder geval de fijnste spelcomputer. Bovendien kan ik echt niet meer zonder Game Pass. Dat blijft de beste deal in de game-industrie. Laat maar komen dus, die nieuwe Xbox!
