Waarom Joker: Folie à Deux zo hard flopte

Joker verscheen in 2019 en zette de professionele filmwereld en het bioscooppubliek in lichterlaaie. Joaquin Phoenix speelde de sterren van de hemel als een meer gegronde versie van de iconische Batman-schurk. Dit was niet zomaar een stripboekverfilming, maar een artistieke film over een persoon met serieuze psychische problemen die het leven niet meer aankan. Regisseur en schrijver Todd Phillips had met een relatief klein budget een miljardenhit te pakken en kreeg carte blanche voor het vervolg. Een slecht idee, zo blijkt nu!

Het vervolg was verschrikkelijk duur

De eerste Joker kostte 65 miljoen dollar. Dat bedrag wil ik graag op mijn bankrekening hebben, maar voor een superheldenfilm is dit peanuts. Des te meer winst was er te verdelen nadat de kassa wereldwijd uitgerinkeld was. Omdat Warner Bros. nog zo’n succes verwachtte, gingen ze akkoord met Todd Phillips’ gigantische budgetverhoging. Hij kreeg 200 miljoen dollar voor Joker: Folie à Deux en naar schatting nog eens 100 miljoen dollar voor marketing en distributie. Normaliter is dat het dubbele van het productiebudget, dus het kan zomaar dat Warner Bros. nog meer geld moest ophoesten.

Daarbij komt dat je met 300 miljoen dollar nog geen break-even draait bij succes. Je moet ook rekening houden met de kosten voor bioscoopeigenaren en de verkoop van overige rechten. Daarom moet Warner Bros. ongeveer 450 miljoen dollar verdienen aan Joker: Folie à Deux voor ze in de zwarte cijfers zitten.

Volgens de laatste cijfers heeft Folie à Deux wereldwijd 200 miljoen dollar  opgeleverd. Het gaat dus bij lange na niet zijn geld terugverdienen. Niet in de komende tijd tenminste, en de hoge heren in Hollywood willen altijd snel hun geld terugverdienen met blockbusters.

Todd Phillips wilde niet naar feedback luisteren

Nog een vreemde keuze van Todd en Warners Bros. was dat ze geen testscreenings van de film wilden doen. Testscreenings zijn heel normaal, vooral bij grote publieksfilms. De studio nodigt dan een selecte groep kijkers uit om de nieuwste montage van een film te bekijken. Ze mogen daarna hun eerlijke mening geven over wat er beter kan aan de film. Meestal is de regisseur of producent er niet bij aanwezig, maar krijgen zij wel indirect de feedback binnen. 

Het is een populaire manier om van een goede film een geweldige te maken. Warner Bros. wilde volgens geciteerde bronnen echter de verrassing bewaren dat Joker: Folie à Deux een heel ander soort film zou worden. En dus werd deze extra vorm van kwaliteitscontrole overgeslagen, met goedkeuring van de studio en de regisseur. Toch lekte het al gauw naar buiten dat het vervolg een grote teleurstelling was.

Slechte mond-tot-mondreclame

De eerste Joker startte zijn triomftocht op het internationale filmfestival in Venetië, waar het lyrische reacties en reviews kreeg. Dat hielp met de mond-tot-mondreclame. Het ging al gauw als een lopend vuurtje dat de film heel anders dan de gebruikelijke Marvel-kost was. 

Warner Bros. en Phillips mikten op eenzelfde start van hun marketingcampagne met de tweede Joker-film. Daarvoor kozen ze opnieuw het filmfestival van Venetië uit. Je voelt hem al aankomen: de reacties waren helemaal niet zo positief. De meningen waren verdeeld over de nieuwe richting van de superheldenfilm en het feit dat Phoenix en Lady Gaga nu regelmatig in zingen uitbarsten. Zaten we daar wel op te wachten?

Batman-fans zijn niet per se musicalfans

Laat één ding duidelijk zijn: ik ben dol op musicals! Hamilton, Les Miserables, Wicked, Sweeney Todd, alle goede Disney-films én de kutte Disney-films: musicals zijn cool. Wel kan ik me voorstellen dat de gemiddelde comicfan daar heel anders over denkt. Het zijn toch twee totaal andere genres. Oké, allebei de genres zijn dol op melodrama en de hoofdrolspelers dragen vaak flamboyante kostuums… maar verder hebben ze geen echte raakvlakken!

Dat Joker en Harley Quinn in de tweede film regelmatig stoffige liedjes zingen die we allemaal al honderd keer gehoord hebben (‘When You’re Smiling’, ‘To Love Somebody’ en ‘That’s Life’ om er een paar te noemen), is nou niet de publiekstrekker die Todd Phillips blijkbaar had verwacht. Bovendien is het ook niet de reden dat de film het budget van een gemiddelde Marvel-film heeft. Er zijn in ieder geval geen grote CGI-gevechten waarin half Hollywood met elkaar knokt of zoiets tofs dat je in de trailer kunt stoppen.

De film is een deconstructie van de eerste film

Dat Todd geen fanservice in Joker: Folie à Deux wilde hebben moge duidelijk zijn, maar hij gaat nog een stapje verder. In het vervolg wordt het voor eens en altijd duidelijk dat Arthur Flecks alterego, de Joker, geen goed persoon is. Sterker nog, de superschurk heeft Fleck meer kwaad dan goed gedaan. 

Tegelijkertijd kun je de clown niet meer in het doosje stoppen en dus gaan zijn fans met het alterego aan de haal. Een duidelijk signaal van de regisseur dat hij weinig opheeft met de Joker als personage. Hij was sowieso verbaasd hoeveel filmkijkers Joker in de eerste film inspirerend vonden. Is hij niet gewoon een seriemoordenaar met zware psychische problemen?

Joker: Folie à Deux is daarom ook een deconstructie van de eerste film, iets dat sommige fans in het verkeerde keelgat schiet. Hoezo mogen ze de eerste film niet waarderen omdat ze Joaquin Phoenix als Joker een icoon vinden? Dat betekent niet gelijk dat we allemaal seriemoordenaar willen worden! In combinatie met de slechte mond-tot-mondreclame verklaart dit nog het meest waarom zoveel Joker-fans een bioscoopbezoekje oversloegen voor het vervolg.

Joker: Folie à Deux gaat door zijn slechte bioscoopopbrengst in ieder geval wel razendsnel naar de streamingdiensten toe. Vanaf 29 oktober kun je de film huren via Amazon Prime Video. De film moet op een latere datum ook verschijnen op HBO Max.