Waarom Metaphor beter is dan Persona

Ik ben een enorme fan van de Persona-games en heb de drie laatste delen (dus 3 t/m 5) helemaal grijs gespeeld. Sterker nog, ik beloonde Persona 3 Reload begin dit jaar met een mooie ronde 90. Maar er kan er maar één de koning zijn en dat is toch echt Metaphor: ReFantazio. Dwayne legde in zijn review al uit waarom het mogelijk dé game van het jaar is en ik ga hieronder meer in detail waarom deze rpg de superieure Persona-ervaring is.

Je belandt gelijk in de actie!

In de basis is Metaphor: ReFantazio gewoon Persona met een gek Middeleeuws hoedje op. Gelukkig ben ik dol op de Persona-formule (en gekke hoedjes), dus dit gaat erin als pap. Maar waar de Persona-games vaak knarsend en piepend tot gang komen, begint Metaphor veel vlotter. Zo moet je in Persona 5, op een paar gevechten na, de eerste uren vooral dialogen doorklikken. In Metaphor praten ze ook je oren eraf, maar toch weet het al meteen veel beter een mix van actie en verhaal voor te schotelen. Je wordt ook op uitstekende wijze geïntroduceerd aan alle nieuwe gameplayaspecten, waardoor Metaphor je zelfs heel diep in het verhaal nog steeds blijft verrassen.

Metaphor tilt de Persona-gameplay naar een hoger niveau

Metaphor ReFantazio speelt grotendeels als Persona, maar het heeft een aantal toevoegingen waardoor het echt als een evolutie van de serie aanvoelt. Net als in Persona heb je een aantal gigantische dungeons waar je doorheen moet ploegen voor er een aantal dagen verstreken zijn. Meestal heb je ook meerdere dagen nodig om de eindbaas van een dungeon te bereiken en te verslaan, want HP- en MP-items zijn in kerkers zeldzaam.

Waar Metaphor verschilt met Persona, is dat je op een gegeven moment op reis door het hele land gaat. Plots moet je ook rekening houden met reistijd! Drie dagen naar een dungeon reizen gaat je niet in de koude kleren zitten. Je komt willekeurige vijanden tegen in het holst van de nacht of zelfs concurrerende verkiezingskandidaten, die je rijdend in hun Gauntlet Runners proberen te rammen. Je hebt zelf ook een Gauntlet Runner en daarin kun je gelukkig prima de tijd doden. Bijvoorbeeld door met partymembers te kletsen, te koken of zelfs de was te doen.

Omdat je mobiel bent, krijg je ook veel meer sidequests op andere locaties in het land. Daardoor moet je veel meer kijken naar je kalender dan in Persona, maar het geeft enorm veel voldoening als je lekker efficiënt je tijd besteed in dungeons en met partymembers. 

Het verhaal vermijdt tienerdrama en voelt daarom meer volwassen

Over je partymembers gesproken: die zijn een stukje ouder dan in de Persona-games. Er zijn zeker jongere personages waarmee je een vriendschap kunt sluiten, maar over het algemeen is Metaphor volledig vrij van tienerdrama. Dat is best een verademing na al die Persona’s en het geeft de schrijvers ook de kans om wat diepere gesprekken en karakterontwikkeling uit te proberen. Met groot succes zelfs! De verhaallijnen van de ‘social links’ in Metaphor zijn een stukje duisterder en gewelddadiger dan in Persona.

Zware thema’s worden behandeld zonder prekerig te voelen

Die meer volwassen stijl maakt Metaphor ook wat serieuzer. Geen irritante Teddy met zijn berengrapjes hier of een Morgana die zegt dat je vroeg naar bed moet! Klinkt minder leuk, maar is het niet. Hoe komt dat? Metaphor is zó goed geschreven dat het een groot aantal zware thema’s met verrassend veel nuancering brengt. De Middeleeuwse samenleving heeft een flink aantal rassen en er zijn er duidelijk een paar de dominante. Het hoofdpersonage is van het Elda-ras dat het meest gehaat is. Als een grote magische spreuk alle inwoners van het land de kans geeft om de volgende koning te worden, zint dat de elite niks. Die worden vertegenwoordigd door Forden, hoofd van de orthodoxe Sanctist Church, en Louis, een charismatische militaire strateeg die vindt dat het recht van de sterkste moet gelden in het land.

Verhalen over racisme, discriminatie en religieuze orthodoxie dreigen al gauw belerend te worden en je met de oplossing voor de zware thema’s te slaan als een knuppel. Metaphor vermijdt dat door persoonlijke karakterontwikkeling voorop te stellen en in hun tegenslagen die thema’s te kneden. Zonder spoilers over het verhaal te onthullen: Metaphor geeft perspectief op hoe democratie een samenleving kan dwingen om te veranderen. Dat is verrassend intelligent voor een gameverhaal! Bovendien vergeet de game zelden om luchtig te blijven, waardoor je al die zware verhaallijnen en thema’s toch opvreet als een zak pepernoten. 

Het vechtsysteem met de archetypes is enorm verslavend

Terug naar de gameplay, want dat is natuurlijk het belangrijkste. Metaphor heeft geen Persona’s, maar archetypes. Deze transformaties in karakteristieke rpg-classes werken als het bekende jobsysteem in andere rpg’s, maar dan een stuk vlotter. Je kunt al gauw op ieder gewenst moment je archetype wisselen en na elke scheet krijg je weer een nieuwe vrijgespeeld waarmee je nog meer kunt experimenteren. Al die toffe abilities van de archetypes kun je ook beperkt overhevelen als je een ander archetype wilt spelen, waardoor je de ultieme vechtersbaas kweekt!

Overigens weet de game dat je vrij gauw in een Zwitsers zakmes verandert, dus schotelt het je al vanaf het begin pittige eindbazen voor. Die zullen niet alleen je zwaktes uitbuiten, maar ook extra hard kunnen slaan als je op de verkeerde positie of met het verkeerde wapen vecht. Een beetje zoals de tactische gameplay van Fire Emblem. Het maakt de game een stuk complexer dan Persona ooit is geweest. 

Zelfs als je tijd verspilt, voelt het nooit alsof je daarvoor gestraft wordt

In Persona is het doel dat je in een soort sleur terechtkomt. Zo voelt het schoolleven tenslotte. Je staat op, gaat naar school, doet in de middag nog wat met vrienden, doet ’s avonds je huiswerk (of niet) en de volgende dag moet je weer naar die vervelende docent luisteren. In Metaphor ga je niet naar school en ben je vaak vrij om te doen wat je wilt. Alleen als je op reis bent met de Gauntlet Runner zijn je opties beperkt, maar ook dat is een belangrijke overweging in de game en er zijn andere dingen te doen onderweg! 

Waar Persona soms nog weleens zwakke momenten heeft of je straft omdat je ’s avonds iets niet hebt gedaan, geeft Metaphor je zelden het gevoel dat je je tijd dom hebt besteed. En dat kapselt mooi alle redenen in waarom Metaphor: ReFantazio beter is dan Persona. De game is met gemak honderd uur lang, maar iedere minuut voelt verdiend!

Metaphor: ReFantazio is nu verkrijgbaar voor PlayStation 5, PlayStation 4, Xbox Series X en S en pc.