De aantrekkingskracht van Habbo Hotel en andere chatroomgames

Voordat ik kijk naar waar de mysterieuze aantrekkingskracht van dit soort games vandaan komt, is het goed om even af te bakenen wat er onder de ‘mmo-chatroom’ valt. Mmo-chatrooms, oftewel massively multiplayer online chatrooms, zijn online games met een nadruk op het sociale aspect. Het doel van het spel is om een personage te maken dat je zelf ook kan customizen, om vervolgens te chatten met anderen. Pure mmo’s als Sherwood Dungeon, Runescape en natuurlijk World of Warcraft vallen daar dus buiten, want in die games ligt er juist een grote nadruk op het rpg-aspect.

–De hierboven aangehaalde chatrooms waren dus razend populair. Sommige waren zelfs zo populair, dat er in een aantal landen reclames verschenen op tv en er merchandise werd verkocht in winkels zoals Target in de VS of de Bruna in Nederland. Veel van deze spellen kwamen in de periode van 2005 tot 2009 uit, maar sommige zelfs zo vroeg als 2000. Ze waren vooral bedoeld voor kinderen en tieners. Wereldwijd had Club Penguin rond de 200 miljoen geregistreerde spelers, met op zijn hoogtepunt (tussen 2010 tot 2013) rond de 30 miljoen actieve spelers per maand!

Veredelde vorm van Hyves

Websites als Club Penguin en Animal Jam mengden in feite elementen van standaard chatrooms en videogames. Dit leverde een nieuwe manier op om je te kunnen uiten en vrienden te maken - iets wat we in zijn vroegste vorm al zagen op bijvoorbeeld Hyves met het pimpen van je eigen pagina. De charme van 'vroege' socialmediaplatforms zoals Hyves zat hem in de zelfexpressie en de connecties die je met (nieuwe) vrienden kon maken in een virtuele wereld.

In deze nieuwe mmo-chatrooms deed je dat door middel van een eigen avatar die je ook echt kon zien bewegen in de virtuele wereld, wat een totaal nieuwe dimensie aan het chatten gaf. Je avatar kon je aankleden zoals je wilde met kledingstukken die je in het spel kon verdienen door opdrachten te doen, te kopen met het betaalmiddel van het spel, of door te stijgen in levels. Dat was gelijk een hele upgrade: waar je in eerste alleen een profiel kon decoreren op Hyves en spelletjes kon spelen op een andere website, hadden mmo-chatrooms in feite alles in één.

Als je eenmaal een avatar had, kon de pret beginnen. Met je nieuwe personage ging je chatrooms in om met andere spelers te kletsen. Vaak waren er meerdere chatrooms met ieder een verschillend thema. Deze thema’s verschilden nogal per website, maar plekken zoals cafés en stranden zag je overal wel terug. Daarnaast kon je ook een eigen huis versieren, wat diende als je persoonlijke chatroom. Er waren servers voor verschillende landen, waardoor je altijd speelde met mensen die dezelfde taal spraken.

Die chatrooms waren eigenlijk een soort virtuele schoolpleinen. In plaats van afspreken om tikkertje te spelen op het plein na school, kon je nieuwe vrienden maken en afspreken om minigames te gaan spelen op de site. In deze virtuele werelden speelden kinderen zelfs hun eigen verhalen met de gekste ideeën uit. Net zoals dat kinderen vadertje en moedertje speelden in de speeltuin, deden ze dat ook in de chatrooms. Toch werd het in de chatrooms nog veel wilder. Reddit staat vol met verhalen van wat mensen op Habbo Hotel of Animal Jam hebben gedaan. Niks was te gek - maffia-overvallen en epische oorlogen tussen clans van wolven waren aan de orde van de dag.

Niet alleen maar kletsen

Natuurlijk bleef het niet alleen bij praten; daadwerkelijke minigames spelen met anderen was ook een groot deel van de aantrekkingskracht van mmo-chatrooms. Met het spelen van deze minigames kon je dingen winnen, zoals spulletjes voor je personage en de virtuele valuta van het spel – allemaal zodat je maar bleef terugkeren.

Het verschilde nogal per mmo-chatroom wat en hoeveel spellen je kon spelen. Waar MovieStarPlanet rond de tien minigames had, kon je bij Club Penguin en Animal Jam richting de veertig spelletjes spelen. Dress-up, reactiespellen, racespellen en trivia zag je overal wel terugkeren, maar er waren ook geavanceerdere spellen. Zo had je op Habbo Hotel bijvoorbeeld een reactiespel waarbij je de snelste moest zijn in het serveren van gerechten in een restaurant door ze op de juiste manier te laten vallen. Ondertussen probeerde je je medespelers te saboteren. Voor een simpel online spel bestemd voor kinderen stopten ontwikkelaars nog best veel moeite in deze minigames. Dit was dan ook een groot deel van de charme van mmo-chatrooms, want kinderen konden vanuit huis uitdagende spelletjes spelen met vrienden.

Niet zonder gevaar

De online chatrooms waren niet helemaal vrij van gevaren. Hackers, oplichters en zelfs pedofielen lagen op de loer. Een van de meest voorkomende oplichtingen die je zag waren beloftes tot een lidmaatschap voor de website. Dat nam verschillende vormen aan. Het simpelste en meest voorkomende was wanneer een speler in een chatroom verkondigde dat ze je een gratis lidmaatschap konden geven. Het enige wat je hoefde te doen, was je wachtwoord aan ze geven. Een ervaren internetgebruiker zou hier niet voor vallen, maar helaas kregen veel van de spelers hier hun eerste les in online veiligheid.

Daar stopte het niet bij. Het grootste gevaar van online spellen bestemd voor kinderen is natuurlijk de aanwezigheid van pedofielen. Door de jaren heen zijn meerdere gevallen aan het licht gekomen waarin pedofielen contact hebben proberen te leggen met kinderen. Dit kwam voor op Habbo Hotel, MovieStarPlanet en de onofficiële Club Penguin-servers.

De bedrijven achter dergelijke mmo-chatrooms probeerden dit tegen te gaan door bijvoorbeeld bepaalde woorden te censureren en gebruikers te verbannen die verdacht gedrag vertoonden, maar dat bleek soms niet genoeg. In de afgelopen jaren hebben steeds meer videogames en hardware ouderlijk toezicht als functie om te zorgen dat ouders een oogje in het zeil kunnen houden wanneer hun kinderen de digitale wereld navigeren – dit soort opties hadden in de online chatrooms van weleer niet misstaan.

Teloorgang en wedergeboorte

Rond 2013 werden veel van deze spellen steeds minder populair. De chatrooms liepen leeg en er was bijna niemand meer om minigames mee te spelen. Niet dat kinderen en tieners weer massaal buiten gingen spelen - ze zochten elkaar juist weer op nieuwe manieren op. Tegelijk met het dalende aantal gebruikers van mmo-chatrooms rond 2014, ontstond er een stijgende lijn in de populariteit van sociale media als Facebook, Instagram, Twitter en later ook Snapchat en TikTok. Nieuwe doelgroepen leken minder interesse te hebben in het creëren van een vrolijk ogende avatar, en op sociale media kon je juist foto’s van jezelf en je eigen leven delen.

Daarnaast evolueerden de meer traditionele videogames zoals we die hier op PU bespreken ook steeds verder. Spellen als Fortnite en GTA Online boden niet alleen sterke gameplay, maar ook manieren om in contact met elkaar te komen. Zo kun je samen met vrienden concerten bezoeken in Fortnite of een casino runnen in GTA Online. Dat is natuurlijk hele andere koek dan de Flash-games uit mmo-chatrooms. 

Veel van deze mmo-chatrooms zijn trouwens niet meer bereikbaar, of in ieder geval niet in hun oorspronkelijke vorm. Club Penguin is er in 2017 officieel mee opgehouden. Sindsdien zijn er verschillende onofficiële websites opgedoken die het concept van Club Penguin nabootsen. Met de dood van de Adobe Flash Player in 2020 zijn veel van de chatrooms niet meer online te bezoeken. Een aantal zijn overgegaan op een downloadbare versie van het spel, al zijn deze lang niet zo drukbezocht meer als dat ze vroeger waren. Toch lijkt de interesse niet helemaal verdwenen: vorig jaar werd Habbo Hotel opnieuw gelanceerd en keerden sommige mensen toch terug naar de website, al is het maar voor een flinke dosis nostalgie. Het blijven immers leuke tijdcapsules naar een vergane tijd.

Leuke herinneringen

Mmo-chatrooms waren kortom zo populair omdat er zoveel te doen was. Het was een plek voor kinderen en tieners om zich op een creatieve manier te uiten. Je kon met vrienden van school afspreken en er nieuwe mensen ontmoeten, maar ook spelletjes spelen voor je eigen vermaak. Ondanks dat er veel drama rondging in deze hoekjes van het internet, kijken veel mensen met plezier terug op deze tijd. Reddit staat vol met berichten van mensen die hun gekste avonturen in deze spellen delen. Als jij ze ook speelde, heb je vast ook talloze onzinnige verhalen. Wat was jouw favoriet? Laat het weten in de comments!