Metroid Dread en de comeback van de metroidvania

Dit artikel wordt mede mogelijk gemaakt door Nintendo. Lees hier wat dat betekent.

De onthullingstrailer van Metroid Dread tijdens Nintendo’s E3 Direct-uitzending afgelopen juli kon op veel enthousiasme rekenen. Een nieuwe Metroid-game blijft immers een bijzondere gebeurtenis, omdat er niet zo vaak nieuwe games in de franchise uitkomen in vergelijking met andere Nintendo-kopstukken als Mario en Zelda. Het is daarbij de eerste volledig nieuwe, tweedimensionale Metroid-game sinds Metroid: Zero Mission uit 2004. Eindelijk wordt het lange wachten van veel gamers beloond.

Pret met Metroid Dread

Die eerste trailer, en de vele andere video’s en gameplaybeelden die sindsdien zijn uitgebracht, maken het wachten op de release van de Nintendo Switch-game op 8 oktober alleen maar zwaarder. De game heeft alles in zich om een geliefd nieuw deel in de reeks te worden. Zo spreekt de setting van de mysterieuze planeet ZDR die hoofdpersonage Samus Aran bezoekt tot de verbeelding. De lugubere EMMI, een stel op hol geslagen robots die je blijven achtervolgen zolang ze je horen of zien, lijken een angstaanjagend nieuw element aan de decennia oude reeks toe te voegen. Je kunt deze robot immers niet vernietigen, dus de enige manier om aan zijn dodelijke greep te ontkomen is vluchten. Ze roepen een naargeestig gevoel – oftewel een gevoel van ‘dread’ (vrees) – op.

Voor veel fanatieke spelers is dit allemaal echter bijzaak. Hun fantasie wordt juist geprikkeld door de terugkeer van de typische gameplay waar de Metroid-reeks – en het metroidvaniagenre an sich – om bekendstaat. De duizelingwekkende gangenstelsels van het ruimtestation in Dread doen meteen denken aan de eerste Metroid-delen, terwijl de flarden aan wilde natuur die tot nu toe zijn getoond herinneringen oproepen aan de driedimensionale Metroid Prime-reeks. Het beste van beide werelden dus.

Wat is een metroidvania?

Het metroidvaniagenre is ondanks bovenstaande lofzang nogal controversieel. Sommige gamers zijn namelijk van mening dat het geen echt bestaand genre is. Toegegeven: games die onder dit subgenre worden gecategoriseerd, zou je inderdaad net zo goed als actiespellen – of actievolle platformers – kunnen betitelen. Maar net zoals Zelda: Breath of the Wild een geheel nieuwe insteek aan het openwereldgenre gaf en Demon’s Souls en Dark Souls binnen het actie-adventuregenre aan de wieg stonden van de ‘soulslike’, kenmerken metroidvaniagames zich door enkele specifieke eigenschappen. Ben je je daar eenmaal van bewust, dan herken je nieuwe spellen in dit genre haast meteen en oefenen ze een onweerstaanbare aantrekkingskracht op je uit.

Hoewel de meeste metroidvaniagames in twee dimensies worden weergegeven – dus met de actie vanuit een zijwaarts perspectief – kan dat net zo goed in drie dimensies worden weergegeven. Dat hebben de Metroid Prime-games immers wel bewezen. Belangrijker is dat alle spellen in dit genre een grote, overkoepelende spelwereld bevatten met vele deuren, gangen en platforms die in eerste instantie nog niet bereikbaar zijn. Je hebt misschien nog niet de juiste sleutel om die deur door te gaan, of nog geen krachtige move om dat hoger gelegen platform te bereiken. In plaats daarvan neem je een andere weg, waar je uiteindelijk op het juiste item stuit of de juiste move aanleert om vervolgens terug te keren naar het eerdere gebied en aldaar een nieuwe weg in te slaan.

Dat resulteert in de meeste metroidvania’s in een doolhofachtige spelwereld waar je vaker wel dan niet een duidelijke plattegrond benodigd hebt om al die verschillende (om)wegen niet te vergeten. Gelukkig zit het met heldere plattegronden wel goed in de Metroid-games, en ook Metroid Dread laat je tot in den treure toe in- en uitzoomen op de al betreden en nog niet verkende paden.

Ook kenmerkend voor dit subgenre is natuurlijk dat heerlijke ‘aha!’-gevoel dat je op vele momenten ervaart. Na uren de wereld uitpluizen stuit je eindelijk op die nieuwe move of route die je nieuw inzicht geeft over je eigen kunnen en de manier waarop de spelwereld om je heen in elkaar steekt. “Aha, dus zó kom ik in dat nieuwe gebied”, stel je opgelucht terwijl je je avontuur voortzet – soms wel na urenlang peinzen en zoeken. Dat ultieme gevoel is een ware traktatie voor gamers en is een vaste waarde in dit soort spellen.

Grondleggers en volgers

Bovenstaande beschrijving van het subgenre is bijna geheel te danken aan de grondlegger, Metroid. Dit spel verscheen in 1988 in Europa en pakte de lineaire gameplay van spellen als Super Mario Bros., en gaf daar een duizelingwekkend open karakter aan. Zeker volwassen en ervaren gamers konden de uitdagende gameplay en doolhofachtige omgevingen waarderen. Ook Castlevania – verantwoordelijk voor de andere helft van de naam van dit genre – staat deels aan de wieg van dit ontstaan. Ontwikkelaar Konami wilde spelers na de eerste paar delen steeds intenser blijven uitdagen en voegde langzaam maar zeker elementen uit Metroid en diens vervolgen toe. Dat leverde in 1997 de klassieke PlayStation-game Castlevania: Symphony of the Night op, dat het lineaire karakter van voorgaande delen geheel inwisselde voor een open spelwereld.

Inmiddels is het metroidvaniagenre uitgegroeid tot een vaste waarde binnen de game-industrie. Grondlegger Metroid zelf blijft miljoenen gamers aanspreken dankzij diverse vervolgen, waaronder het alom geprezen Super Metroid en de driedimensionale Metroid Prime-trilogie – waar overigens een vierde deel van in ontwikkeling is op de Nintendo Switch. Maar er zijn sindsdien ook genoeg compleet nieuwe franchises ontstaan die zich in meer of mindere mate binnen dit subgenre bevinden.

Zeker onafhankelijke ontwikkelaars, die vaker durven te experimenteren, laten zich gretig inspireren door de Metroids van deze wereld. Spellen als Axiom Verge, Yoku’s Island Express en Steamworld Dig hebben allemaal een publiek gevonden met hun eigen insteek gebaseerd op de metroidvania. Ze behouden de basiselementen van het genre – een doolhofachtige spelwereld waarin je al spelenderwijs meer wegen en nieuwe gebieden opent – maar maken dit concept hun eigen met compleet andere omgevingen en gameplayelementen uit andere genres. Eén van de absolute hoogtepunten onder de ‘nieuwkomers’ is zonder twijfel Hollow Knight, dat het verkennende aspect van de spelwereld combineert met uitdagende gameplay die niet in een soulslike zou misstaan. Ook grotere bedrijven durven een experiment binnen het genre aan; denk bijvoorbeeld aan Ori and the Blind Forest en het nóg sterkere vervolg, dat de focus vooral op snelle platformactie legt.

Meer Metroid

Maar de alom geprezen klassieke reeks binnen het genre blijft toch Metroid. Het stoere hoofdpersonage in de vorm van de vrouwelijke premiejager Samus Aran; de duizelingwekkende lore die niet zou misstaan in een spectaculaire science-fictionfilm; de tot de verbeelding sprekende omgevingen en dat ultieme gevoel van helemaal in je eentje een gigantische wereld verkennen: Metroid heeft het allemaal. Vanaf 8 oktober is het dan eindelijk tijd om een compleet nieuw avontuur op de Nintendo Switch te beleven in de vorm van Metroid Dread.