Al jarenlang maken we gebruik van HDMI 2.0, maar inmiddels beginnen we tegen de maximale capaciteiten van deze standaard aan te lopen. HDMI 2.1 is daarvoor in het leven geroepen en langzamerhand maken er steeds meer tv’s gebruik van. En dat is mooi, want ook de PlayStation 5, Xbox Series X en volgende generatie videokaarten voor de pc krijgen HDMI 2.1-ondersteuning. Maar waarom is de overstap zo belangrijk?
Resolutie en framerates
HDMI 2.1 is op verschillende manieren een flinke verbetering ten opzichte van HDMI 2.0, te beginnen met de maximale bandbreedte. Zo is HDMI 2.0 geschikt tot 18Gb/s, terwijl HDMI 2.1 maar liefst 48Gb/s mogelijk maakt. Deze extra bandbreedte is nodig om hoge resolutie beelden met een hoge framerate te kunnen doorvoeren. Om een beter idee te schetsen van de limieten van HDMI 2.0 zijn hieronder wat voorbeelden van wat er mogelijk is met de oude standaard:
• 1080p is mogelijk op 30, 60 en 120fps.
• 4K is mogelijk op 30 en 60fps.
• 8K is mogelijk op 30fps.
Dat is echter maar de helft van het verhaal, aangezien 4K en 60fps alleen mogelijk is met HDMI 2.0 op 8-bit 4:4:4 RGB en 8K en 30fps zelfs maar op 8-bit 4:2:0. De meeste nieuwe tv’s hebben een 10-bit paneel en 4:4:4 chroma ondersteuning, dus met HDMI 2.0 wordt in bepaalde gevallen niet het optimale uit het paneel gehaald. Met HDMI 2.1 is er veel meer mogelijk:
• 1080p is mogelijk op 30, 60 en 120fps.
• 4K is mogelijk op 30, 60 en 120fps.
• 8K is mogelijk op 30 en 60fps.
• 10K is mogelijk op 30fps.
Er zit dus veel meer rek in de bandbreedte van HDMI 2.1 en is voor ons gamers nodig om 4K/60fps op de beste manier weer te geven, en om zelfs 4K/120fps in al zijn glorie mogelijk te maken. Het zal echt nog wel even duren voordat we fatsoenlijk in 8K en 60fps kunnen gamen, maar ook dat is dus een optie met HDMI 2.1. Lekker wat marge voor de toekomst, zowel voor de next-gen consoles als nieuwe videokaarten voor de pc.
Features
HDMI 2.1 is dus nodig voor hoge resoluties in combinatie met hoge framerates, maar er is meer aan de hand. Naast de hogere bandbreedte heeft HDMI 2.1 namelijk aantal zeer interessante features zijn voor gamers. Hieronder vind je alle HDMI 2.1 features op een rij:
• VRR (Variable Refresh Rate)
• ALLM (Auto Low Latency Mode)
• eARC (Enhanced Audio Return Channel)
• QFT (Quick Frame Transport)
• QMS (Quick Media Switching)
• DSC (Display Stream Compression)
Niet al deze features zijn even belangrijk voor gamers en een aantal zijn zelfs mogelijk op HDMI 2.0 via software-updates, maar HDMI 2.1 heeft al deze features al standaard. Hieronder staat per feature uitgeslegd wat het precies inhoudt en of het interessant is voor gamers.
VRR
Variable Refresh Rate is meteen de meest belangrijke feature voor gamers en is vergelijkbaar met Freesync en G-Sync op de pc. VRR is gemaakt om twee dingen tegen te gaan, namelijk ‘tearing’ en ‘stuttering’. Dat komt voor als de videokaart en tv (of monitor) niet in synchroon lopen, of als de videokaart niet snel genoeg nieuwe frames kan tonen.
Simpel gezegd zorgt VRR er voor dat de refreshrate van de tv gelijk loopt met de videokaart. De Xbox One X maakt al gebruik van VRR en ook de next-gen consoles zullen ondersteuning krijgen.
ALLM
Auto Low Latency Mode is ook handig voor gamers, aangezien deze feature ervoor zorgt dat de TV altijd de juiste settings pakt voor games. Zodra er een game wordt gedetecteerd zal de TV automatisch switchen naar Game Mode en wordt er bepaalde software uitgezet voor de laagst mogelijke latency.
eARC
Enhanced Audio Return Channel is handig voor iedereen die meerdere geluidsbronnen wil aansluiten op externe audiosystemen, zoals soundbars en surround set-ups. In plaats van alles aan te sluiten op het audiosysteem zelf, wordt alles via HDMI 2.1 aangesloten op de tv en met 1 kabel doorgevoerd naar het audiosysteem.
Dit was al mogelijk via ARC, maar de nieuwste audiotechnieken, zoals DTS: X en Dolby Atmos, werden niet ondersteund. eARC heeft wel ondersteuning voor dit soort high-end audio en is misschien ook wel nodig voor de 3D audio van de PlayStation 5.
QFT
Quick Frame Transport is ook zeer interessant voor gamers. Hoe QFT precies werkt is behoorlijk technisch, maar het komt er op neer dat deze feature er voor zorgt dat het veel minder lang duurt om een nieuwe frame met data van de videokaart naar het paneel te sturen. Kortgezegd zorgt dit voor minder lag in games.
Dat klinkt top, maar er wordt nog door niets of niemand gebruikgemaakt van QFT en dat lijkt een feature te worden voor in de toekomst.
QMS
Quick Media Switching zorgt er voor dat de tv niet eerst een zwart scherm weergeeft als er wordt gewisseld tussen verschillende framerates. Als je bijvoorbeeld een film kijkt in 24fps en daarna een game in 60fps moet de HDMI verbinding kort verbroken worden wat resulteert in een zwart scherm. Met QMS is dit niet meer nodig en is de overgang naadloos.
DSC
Zoals gezegd heeft HDMI 2.1 zijn piek bereikt bij 8K/60fps en 10K/30fps, maar Display Stream Compression zorgt ervoor dat er nog hogere resoluties en framerates mogelijk zijn door data automatisch te downscalen. Door DSC toe te passen wordt het dan mogelijk om 8K/120fps en zelfs 10K/120fps weer te geven via HDMI 2.1. Net als QFT is DSC een feature met het oog op de toekomst.
Conclusie
HDMI 2.1 is dus nodig voor hogere resoluties en framerates die de next-gen consoles en videokaarten mogelijk maken en heeft een paar features speciaal gemaakt voor gamers. Bij het zoeken naar een nieuwe TV is het absoluut aan te raden om een exemplaar uit te zoeken dat HDMI 2.1 ondersteuning heeft, om de aankoop zoveel mogelijk future-proof te maken. HDMI 2.1 wordt simpelweg de nieuwe standaard de komende jaren.
Wees echter niet meteen teleurgesteld als je net een nieuwe tv hebt gekocht met HDMI 2.0, of voorlopig niet van plan bent om te upgraden. Om het maximale uit de PS5, Xbox Series X en volgende generatie videokaarten te halen is HDMI 2.1 nodig, maar een aantal van deze features zijn ook beschikbaar via HDMI 2.0 en 18Gb/s is nog steeds genoeg voor een next-gen ervaring op 4K/60fps.
Door: Florian Houtkamp
Opmerkingen