Yakuza: Like a Dragon biedt sterk staaltje sociale kritiek

De Yakuza-serie heeft er nooit problemen mee gehad om controversiële thema’s aan te halen. Toch valt Like a Dragon op. Dit komt vooral door de opzet van het verhaal. Het gaat in dit deel niet hoofdzakelijk over de politieke intriges die zich afspelen tussen Yakuza-clans en -families. Het gaat niet meer voornamelijk over de vraag wie heerst over welk gebied in een wereldstad als Tokio.

Nee, in plaats daarvan gaat het – zeker in de eerste twintig uur van de game – over grotere maatschappelijke vraagstukken. Hoe kan het dat hoogopgeleiden in een vermogend land met veel sociale voorzieningen het dak boven hun hoofd kwijtraken? Wat zijn de implicaties voor sekswerkers op het moment dat prostitutie hardhandig de kop wordt ingedrukt? Waarom worstelen zoveel middenklassers met hun mentale gezondheid? Wie bepaalt welke fetisj acceptabel is en welke verachtelijk? En hoe gaat een politiek bestel nu daadwerkelijk om met degenen die aan de arbeidersklasse bungelen? Like a Dragon is niet bang om de vinger op de zere plek te leggen – en tegelijkertijd een taboe of twee te doorbreken.

Ok boomer

Andere delen in de Yakuza-serie haken hier ook op in, maar doen dat over het algemeen onder het mom van een moordlustig maffiaverhaal rondom wraak, eer en geldzucht. Like a Dragon doorbreekt die structuur door een curieus ensemble aan personages met elkaar te verbinden. Hoofdpersoon Ichiban Kasuga is een self-made Yakuza die gevoelig is voor onrecht, enorm houdt van Dragon Quest en zonder pardon uit zijn clan is gekickt. Ichiban komt al snel in aanraking met Nanba Yu, een medisch dokter die illegaal medicijnen verkocht en daardoor zijn licentie, familie en huis verloor. Ook Adachi Koichi is al gauw van de partij, een voormalig politieagent die vlak voor zijn pensioen zijn baan verloor en dus moet bijklussen om rond te komen.

Het is sowieso uitzonderlijk dat de eerste vijf à zes uren van een game gaan over mannen met de gemiddelde leeftijd van boven de vijftig die hun leven totaal niet op orde hebben. Dit zijn mannen die weliswaar weten van de hoed en de rand, maar tegelijkertijd worden uitgekotst door de samenleving. Uiteindelijk wordt dit palet aan hoofdpersonen breder en diverser, maar dan is de toon al gezet. Sterker nog: tegen die tijd heb je al meerdere uren gekke klusjes moeten doen om wat ramen en een nieuw jasje te kunnen kopen. Juist door deze markante en vooral heel sympathieke mannen krijgt het plot van Like a Dragon meer gewicht. Waar in andere Yakuza-delen de sociale kritiek vooral verweven zat in de vele optionele missies en activiteiten, daar is dit de rode draad in Like a Dragon.

Temporisen

De structuur van Yakuza-games zat eigenlijk muurvast. Er is altijd sprake van een grote stad waarin je je ei kwijt kunt: als je een arcadehal in wilt duiken of juist alle straatkatten wilt voeren, dan kan dat. Maar als je even het verkeerde steegje inloopt, dan kom je sowieso boeven tegen die je te lijf willen gaan. Tussendoor probeer je je hardhandig omhoog te werken in je Yakuza-clan of is het juist zaak om een andere familie te infiltreren. Buiten de vele minigames om draait het normaliter vooral om actievolle gevechten – die nog het meeste aan de beat ‘m ups van weleer doen denken.

Like a Dragon breekt met deze traditie. Er zijn nog steeds grote, open gebieden waar een overdaad aan minigames en gekke activiteiten te vinden is. Maar in plaats van button-bashen is het nu zaak om heel strategisch te werk te gaan. Like a Dragon is namelijk een turn-based rollenspel. Net als in het door hoofdpersoon Ichiban geliefde Dragon Quest kies je beurtelings je aanval of verdediging – en is het zaak om de verschillende kwaliteiten van je team zo geraffineerd mogelijk in te zetten.

Ook veel van de andere tradities uit Japanse rollenspellen komen om de hoek kijken. Alle personages hebben een andere klasse, kleding en uitrusting maken een wezenlijk verschil en je kunt uiteindelijk zelf beslissen wie deel uitmaakt van je team. Ook is er aan het eind van vrijwel elk hoofdstuk een uitgebreide kerker die je doorloopt – vaak in de vorm van een reusachtig complex van een of andere Yakuza-clan.

Ook esthetisch speelt Like a Dragon met deze tradities. Vlak voordat je een gevecht begint, veranderen je menselijke tegenstanders in archetypen – van halfnaakte perverselingen tot lugubere chefs met bebloede schortjes en omvangrijke messen. Ieder archetype heeft een beperkte selectie van aanvallen, waardoor je hier al snel op kunt anticiperen en bijvoorbeeld de opstelling van je team kunt aanpassen. Dit vechtsysteem is diep genoeg als je strategisch te werk wilt gaan, maar is tegelijkertijd toegankelijk voor degenen die vooral willen genieten van het verhaal.

Gangetje, gangetje

Toch vallen de gevechten in de tweede helft van de game regelmatig in negatieve zin op. Op specifieke momenten wil de game dat je een bepaald level hebt of je bankrekening flink hebt gespekt. Dan is het vaak zaak om een paar uur lang tegen dezelfde tegenstanders te knokken, om maar wat sterker te worden en wat zakcenten te verdienen. En als Ichiban tijdens een gevecht sneuvelt, dan is het direct game-over – ook al heb je nog de beschikking over drie personages die het makkelijk tot een goed einde kunnen brengen.

Dit is op zichzelf genomen natuurlijk geen groot punt (en betekent in de praktijk dat je Ichiban de hele tijd aan het helen bent en met hem nauwelijks risico neemt). Maar later in de game doorloop je steeds uitgebreidere kerkers, volgepropt met tegenstanders. Deze gebieden zijn sowieso al niet bijster interessant: je baant je een weg van gangetje naar gangetje, om uiteindelijk op een eindbaas te stuiten.

Met een beetje pech krijg je onderweg te maken met een groepje Yakuza die met één klap de helft van je levensbalkje eraf meppen. En als zij dan een gevecht mogen beginnen, dan kan het zomaar eens voorbij zijn voordat je er erg in hebt. In deze kerkers kun je vaak maar één keer per twintig of dertig minuten je voortgang opslaan, waardoor je regelmatig in de situatie komt dat je substantiële delen moet herspelen.

Oftewel: hoewel Like a Dragon een enorm scala aan minigames en gekke missies biedt (van karten tot het documenteren van de gekste criminelen uit de stad), ben je uiteindelijk vooral bezig met turn-based gevechten. Hier mist de balans waar eerdere delen zo bekend om staan.

Toch is dit misschien wel het meest fascinerende deel uit de serie. Yakuza: Like a Dragon integreert sociale kritiek in prachtige game vol maffiapraktijken en harde humor.

Yakuza: Like a Dragon is nu verkrijgbaar voor PlayStation 4, pc, Xbox One en Xbox Series. Een PlayStation 5-versie volgt in 2021. Voor deze review is de game op PlayStation 4 Pro getest.

Meer reviews: