Waarom ik ál mijn games fysiek koop

Het is maandagochtend en ik heb net een nieuwsdienst voor Gamer.nl gedraaid. Ik redigeer nog een review die later vandaag online moet komen en klap de laptop dicht. Ik maak de meterkast open, trek er een grote, felgekleurde plumeau uit en sla aan het stoffen. Ik boen het aanrecht en fornuis, geef de planten water en laat de deurklinken blinken, dweil de eikenhouten vloer en schrob de wasbak in de badkamer. Zelfs de toiletten reinig ik zonder te mokken.

Maandagochtend is mijn vaste schoonmaakmoment. Ik woon alleen, dus ik kan de verantwoordelijkheid niet doorschuiven. Wordt het een zooitje, dan treft alleen mij blaam. Maar een zooitje wordt het niet, want daar heb ik een hekel aan. Een opgeruimd huis geeft me mentale rust, en mentale rust is belangrijk als je creatief werk hebt – het is het verschil tussen een lege pagina en een lekker lopend artikel. Het schoonmaken zelf zie ik niet bepaald als hobby, maar als ik op maandagochtend heel mijn huis spic en span maak, ben ik er de rest van de week van af. Daarbij: als je eenmaal bezig bent, valt het allemaal reuze mee – een accurater levensmotto is er eigenlijk niet.

De volgestampte gamekamer

Tijdens de wekelijkse schoonmaaksessie doe ik ook altijd een klein kamertje aan op de eerste verdieping. Aan een van de muren hangen van het platfond tot aan de vloer stevige planken met daarop mijn uit de kluiten gewassen gamecollectie. Van de NES tot de Switch, van de Mega Drive tot de PlayStation 5: voor tientallen systemen prijken er wel games. Daaronder staan nog een stuk of dertig dozen; vooral oorspronkelijke verpakkingen van oude consoles – met de consoles in kwestie er natuurlijk netjes in verpakt.

Het is best een gedoe om week in, week uit secuur langs al die games te stoffen, laat staan de pakweg 25 amiibo die ik op een van de planken heb geplaatst. De situatie was een paar jaar terug veel erger: toen stonden er overal actiefiguurtjes en gamebeeldjes, voor een groot gedeelte plastic meuk die ik tijdens mijn loopbaan als gameredacteur heb gekregen. Ik was die rotzooi en het gevoel van verstikking die het opriep een tijdje geleden helemaal beu. Alle aan Mario gerelateerde poppetjes gingen naar mijn buurjongetje, een vriend ontving mijn Cyberpunk Samurai-jasje die ik tijdens een Gamescom-presentatie kreeg, en de rest belandde in de kliko. Opgeruimd staat netjes! Ik heb er geen moment spijt van gehad.

Vaak genoeg overweeg ik hetzelfde met mijn gamecollectie te doen. Ik zou de spellen niet in de prullenbak mieteren natuurlijk, maar verkopen – ik heb ze immers zelf allemaal met mijn eigen zuurverdiende centen gekocht. Als recensent ontvang je dan wel downloadcodes, maar als het spel me bevalt, koop ik hem alsnog fysiek voor de volle mep. Veel van mijn collega’s vinden die drang om alles fysiek te hebben – die overigens ook geldt voor muziek en films – erg curieus, maar ik word er blij van.

De psyche achter fysieke games

Maar waaróm word ik er zo blij van? En waarom heb ik die fysieke gamecollectie nog niet verkocht, als ik nog blijer word van een opgeruimd huis? Wanneer ik er vluchtig over nadenk, haal ik mijn schouders op en bedenk ik me: ik vind het nou eenmaal fijn om die games te hebben. Maar dat is geen concreet antwoord. Tuurlijk, er kleven wat objectieve voordelen aan fysieke spellen kopen: je kunt ze doorverkopen, je hebt ze voor altijd – ook wanneer een gamebedrijf de digitale winkel van een console offline haalt – en fysieke spellen gaan sneller in de uitverkoop. Maar als ik heel eerlijk ben, gaat het me daar niet eens om.

De daadwerkelijke drijfveer bestaat uit flarden van warme herinneringen die door mijn hoofd schieten wanneer ik een gamehoes van de plank pak. Ik houd het inmiddels gekreukelde kartonnen doosje van Turok: Dinosaur Hunter voor me en zie mezelf in de warme auto zitten, wachtend tot mijn moeder klaar is met haar boodschappen terwijl ik het boekje van de game wel honderd keer doorblader. Ik trek The Legend Of Zelda: The Wind Waker uit de collectie en een beeld schiet door mijn hoofd van mijn toenmalige vriendin en ik die in de vakantie vanaf de slaapbank over de virtuele oceaan varen. Ik blaas het stof van het vierkante PlayStation-hoesje van Rayman en denk aan de zomer dat ik mijn ouders op de boerderij hielp met de aardappeloogst, toen ik het spel speelde tussen het komen en gaan van karren vol bintjes. Ik ruik haast weer de geur van door de wind opwaaiende akkerbouwgrond en de friet die we ’s avonds welverdiend opaten.

Door het bekijken van gamehoezen herinner ik me talloze momenten uit mijn leven (waaronder de paar die hier vermeld staan) weer glashelder. Aan bijna alle spellen die ik in mijn leven heb gespeeld kleven dergelijke herinneringen, soms letterlijk of soms een gevoel, een muzieknummer, een geur. Het fysieke exemplaar van het spel is de tastbare herinnering aan die periode, een momentopname, een polaroidfoto van een leuke dag. En daarmee ook een manier om kortstondig terug in de tijd te reizen.

Gemak versus gevoel

Mijn reden om games fysiek te kopen en dat te blijven doen – zolang bedrijven en winkels die mogelijkheid blijven bieden – is allesbehalve rationeel, maar daarom voor mij niet minder legitiem. Integendeel: die tastbare herinnering aan een virtuele ervaring en dat specifieke moment uit mijn leven, is mij extreem waardevol.

Wanneer ik klaar ben met mijn huis schoonmaken, plof ik op de bank en slinger ik mijn Series X aan. Via Game Pass start ik Halo: The Master Chief Collection op. Ik bedenk me tijdens het afknallen van de Covenant dat het toch wel erg gemakkelijk is om games digitaal binnen te halen tegenwoordig. Mijn gedachten dwalen weer af naar die logge, fysieke collectie in dat kamertje, de toekomstige kwelling van een eventuele verhuizing. Moet ik ze dan toch allemaal maar verkopen?

Ik pak mijn smartphone erbij. Een paar tikken op het scherm en ik leg hem naast me neer om de controller weer op te pakken. Over een paar dagen steekt een fysiek exemplaar van Halo: The Master Chief Collection door de brievenbus.

Elke zaterdag verschijnt er een column op Gamer.nl die (meestal) ingaat op actuele gebeurtenissen.