Remasters zijn niet de oplossing

De GTA-trilogie is een extreem voorbeeld, omdat het geweldige games zijn die intens slecht zijn geremasterd. Zo slecht, dat je aan de hand van deze remaster niet meer kan begrijpen waarom deze games twee decennia geleden zo belangrijk waren. Er bestaan natuurlijk goede en slechte remasters, van zowel goede als slechte games. Maar zelfs de beste remasters wijken vaak af van de originele visie van de maker. Terwijl juist dát hetgeen is dat we moeten bewaren. 

Het zit ‘m in de details

Ter illustratie pak ik maar weer even de GTA-trilogie erbij, want dat is zo’n heerlijk schoolvoorbeeld van hoe het allemaal niet moet. Nog los van de instabiele framerate, de regeneffecten en de overdreven smoothening, ogen de games extreem steriel. Er zit geen enkele grafische filter of effect in de game. Vanaf een hoog punt zie je daardoor meteen de hele spelwereld. Daardoor lijkt San Andreas ineens heel klein, alsof je over een speelgoedstad uitkijkt. Als je teveel ziet, verdwijnt de magie.

In de oorspronkelijke versie werd het in de verte vanzelf heiig. Sterker nog: in de stad was de kijkafstand korter dan op het platteland. Daar lag een technische beperking aan ten grondslag: de drukke stad vroeg meer van de PlayStation 2 dan van het platteland. Maar daardoor ontstond wel een bepaalde sfeer. De stad voelde drukkend, warm, gevuld met smog. Terwijl je op het platteland juist vrij kon ademen in de schone lucht. Juist dat soort esthetische details zijn extreem bepalend voor de sfeer van een game.

Er zijn meer voorbeelden te noemen van remasters die steken laten vallen als het gaat om het behouden van de oorspronkelijke visie. Ook ‘goede’ remasters maken fouten. Onlangs speelde ik Halo 4 opnieuw ter voorbereiding op Halo Infinite. De oorspronkelijke versie van Halo 4 op de Xbox 360 eindigt, logischerwijs, met de credits. Die worden begeleid door een prachtige uitvoering van Never Forget, dat als emotioneel uitroepteken achter het einde hoort. In de Master Chief Collection zijn de credits eruit geknipt en wordt de post-credit scène direct gestart. Wat dan technisch gezien meteen geen post-credits scène meer is.

Blijf met je tengels van het bronmateriaal

Ik stoor mij mateloos aan dit soort dingen. Games zijn artistieke werken en worden gemaakt met een bepaalde visie. Beeld en geluid worden op een bepaalde manier samengebracht. Van de geluiden in het menu tot de aftiteling en alles er tussenin draagt bij aan het geheel.

De afgelopen jaren het ik bewust een televisie en audioset uitgekozen die die visie zo goed mogelijk weergeven, zonder verzadigde kleuren of overdreven bas. Maar als een game een paar jaar oud is en rijp is voor een remaster, moeten we maar accepteren dat een willekeurige beunhaas aan de haal gaat met het bronmateriaal? Blijf er gewoon met je tengels van af!

Bedreigde gamesoort

Dat zeg ik niet omdat ik niet (opnieuw) wil betalen voor remasters. Ik zeg dat omdat ik hou van games. En dingen waar je van houdt, wil je bewaren. Dat wordt bij games helaas steeds lastiger. Ze worden links en rechts bedreigd. Digitale winkels gaan offline, games zijn (te) afhankelijk geworden van patches of online diensten, of uitgevers trekken de eerste uitgave terug omdat er een heruitgave verschijnt.

Rockstar haalde bijvoorbeeld de oorspronkelijke GTA-games uit de digitale winkels. De pc-versies zijn inmiddels weer (beperkt) te downloaden, maar de consoleversies zijn niet meer beschikbaar. Sony verwijderde onlangs met het oog op Uncharted: Legacy of Thieves Collection de losstaande PS4-games (kleine nuance: die PS4-versies zijn nog wel als bundel beschikbaar). De disk van Halo Infinite is enkel nog een veredelde DRM-key; het spel zelf staat er überhaupt niet op. Dat is nú geen probleem, maar maakt de consument wel volledig afhankelijk van digitale distributie. Het is echt schering en inslag.

En dan is er nog de technologische ‘vooruitgang’. Mijn moderne televisie heeft bijvoorbeeld geen scart- of tulpaansluiting meer, dus mijn PlayStation 2 aansluiten is zonder tussenkomst van hulpstukken ook geen optie meer.

Voorbeeld nemen aan de filmindustrie

Lang verhaal kort: oude games willen spelen is een doffe ellende – en het belooft alleen maar erger te worden. Uitgevers grijpen dit probleem maar wat graag aan door remasters uit te brengen, maar dat blijkt keer op keer geen bevredigende oplossing te zijn. Dat komt ook deels door de consument, die bij zo’n heruitgave toch ook vaak iets van een upgrade verwacht. Het eindresultaat is daardoor vaak vlees noch vis.

Het is vreemd dat de game-industrie (zowel de uitgevers als de consumenten) hierin zo verschilt van de filmindustrie. Er zijn zat oude films op 4k blu-ray te koop. De resolutie is dan hoger, er is HDR toegevoegd en het geluid is meestal opgekalefaterd naar moderne audioformaten als Dolby Atmos of DTS-X, maar het zijn nog steeds de oorspronkelijke films van begin tot eind. Niemand verwacht dan ineens nieuwe content of verbeterde special effects. En wie nu wijsneuzerig gaat roepen dat er bij elke re-release wel iets wordt aangepast aan Star Wars: dat klopt. Behalve George Lucas zelf is niemand daar ooit vrolijk van geworden. Precies mijn punt.

Films zijn een heel ander medium dan games en worden minder aangetast door de tand des tijds, maar toch is een soortgelijke aanpak bij games weldegelijk mogelijk. Dat bewijst Microsoft met zijn backward compatibility-strategie. Zij maken juist de oorspronkelijke games speelbaar op moderne hardware. Alleen als het mogelijk is worden (hardwarematig) de resolutie of framerate verhoogd, of wordt er HDR toegevoegd. Maar meer ook niet: het blijft de oorspronkelijke, ongewijzigde game en die technische verbeteringen zijn zelfs zo weer uit te schakelen. Dát is waar we naartoe moeten. Zó bewaar je de klassiekers in hun originele glorie en maak je ze speelbaar op moderne apparaten. 

Meeblèren met Toto

Dan kunnen we ook meteen doorschakelen naar betere, consistentere terminologie. Weg met de Legendary HD Definitive Super Edition. Wil je als regisseur echt iets aanpassen, bijvoorbeeld door je game uit te breiden met extra content of een ander cameraperspectief? Dan spreken we van een Director’s Cut. Wil je een game echt opnieuw maken naar moderne maatstaven? Dan heet dat een remake. Die mag dan gewoon weer voor de volle mep worden verkocht, maar doe er dan wel je best op. Doe wat leuks met de kans om een klassieker opnieuw te maken. En in alle andere gevallen: laat het bronmateriaal met rust, alsjeblieft. 

Alleen zo kunnen we onze geschiedenis bewaren. Alleen zo kan de generatie van nu begrijpen dat Grand Theft Auto 3 in zijn tijd echt heel significant was. En alleen zo kan ik in een nostalgische bui onder het genot van een paar biertjes Toto’s Africa meeblèren terwijl ik langs de neonverlichte boulevard van Vice City cruise.

Elke zaterdag verschijnt er een column op Gamer.nl die (meestal) ingaat op actuele gebeurtenissen. Lees ook: